گوگرد (S)
v\:* {behavior:url(#default#VML);}
o\:* {behavior:url(#default#VML);}
w\:* {behavior:url(#default#VML);}
.shape {behavior:url(#default#VML);}
بررسي وضعيت گوگرد در جهان و ايران مصارف عمده گوگرد [گوگرد (S)] [فهرست مطالب] صفحه 1 گوگرد به صورت آزاد و به صورت تركيبي موارد مصرف بسيار دارد ولي بيشترين كاربرد آن براي تهيه تركيبات شيميايي و فرآورده هاي مياني در چرخه صنعت است. بيشترين مصرف گوگرد در سالهاي اخير در صنايع كشاورزي و تهيه كودهاي فسفاتيك بوده است. به علاوه گوگرد در پالايش نفت، جداسازي مس و پالايش اورانيوم، تهيه مواد شيميايي آلي و غير آلي، رنگ‌ها، كاغذ و خمير كاغذ، چرم سازي، آبكاري، نيروگاه‌ها، صنايع قند و شكر، تهيه نشاسته، تهيه الياف مصنوعي، مواد منفجره، دارو سازي و گندزدايي، به عنوان منبع ماده جوش (جوش‌دادن لاستيك)، مواد غير فلزي، مواد غذايي، صنعت صابون سازي و شوينده ها و مواد پاك كننده، باتري ، لاستيک مصنوعي. بتون‌هاي گوگرد دار و مواد شيميايي مختلف نيز بكار مي‌رود. گوگرد براي تقويت خاك كشاورزي و آبياري نواحي خشك، غذاهاي حيواني، كبريت سازي، سمپاشي بر عليه قارچها، سپيدك ها و حشره كشها معمولاً به صورت مستقيم مصرف مي شود. گوگرد مصرفي جهان از سه منبع عمده گوگرد معدني، گوگرد در تركيبات سولفوري و گوگرد همراه با نفت و گاز تأمين مي‌گردد. مقدار توليد جهاني از هر كدام بصورت زير است: -گوگرد معدني 31% -گوگرد در تركيبات سولفوري 41% -گوگرد همراه با نفت و گاز 25% -54% گوگرد معدني از گنبدهاي نمكي و 44% از حوضه‌هاي تبخيري بدست مي‌آيد. گوگرد آتشفشاني سهم نازلي در توليد جهاني دارد. فرآورده‌هاي اصلي سولفور لجن اسيد اسيد سولفوريك آلوده معمولاً به كارخانجات اسيد براي بازسازي برگردانده مي‌شود. بريمستون بريمستون يا گوگرد قلمي مترادف با سولفورخام است که از گوگرد ذوب شده‌اي بصورت استوانه ريخته مي‌شود. اسيد سولفوريك محصول جنبي اسيد سولفوريكي كه بعنوان محصول جنبي متالوژي يا فرآيند صنعتي بدست مي‌آيد. سولفور شكل‌دار سولفور عنصري كه به صورت قالب يا تحت فشار براي افزايش قابليت حمل و جلوگيري از توليد گرد و خاك و حفاظت در مقابل رطوبت به اشكال خاصي درآمده است. سولفور گلوله‌اي سولفور خام جامد بشكل گلوله كه بوسيله سرد كن سولفور ذوب شده با آب يا هوا توليد مي‌شود. سولفور ورقه‌اي سولفور خام جامد بشكل تكه‌هاي ورقه‌اي كه از جامد شدن سولفور ذوب شده بر روي يك نوار نقاله بوجود مي‌آيد. سولفور فراش سولفور عنصري كه از منابع سولفور طبيعي بوسيله فرآيند معدنكاري فراش بدست مي‌آبد. سولفورهاي مخصوص: انواع سولفور عنصري آماده يا تصويه شده كه شامل سولفورهاي بي‌شكل- كلوئيدي- گل گوگرد - رطوبت گير - آردي و ... مي‌باشد. سولفور به بطور تجارتي تقريباً در 70 كشور توليد مي‌شود. توليد جهاني انواع سولفور در سال 1980 مجموعاً 58 ميليون تن بود. مصرف سرانه سولفور اغلب بعنوان يك شاخص معتبر سطح پيشرفت صنعتي و فعاليت اقتصادي ملت ها بكار مي‌رود. مقدار منابع سولفور عنصري در كانسارهاي تبخيري و ولكانيك و سولفور همراه گاز طبيعي، نفت، ماسه‌هاي قيري و سولفيدهاي فلزي در حدود 385/6 ميليارد تن مي‌باشد. از سولفور توليد شده بوسيله كانسارها طبيعي 53% متعلق به گنبدهاي نمكي و 45% متعلق به حوضه‌هاي تبخيري لايه‌اي شكل مي‌باشد. كانسارهاي آذرين (2%) داراي اهميت كمي هستند و عمدتاً براي مصارف محلي در ايتاليا، تركيه و كوههاي آند در آمريكاي جنوبي بصورت معدن درآمده‌اند. در خلال دهه 1950 سولفور بدست آمد از نفت و گاز طبيعي بسرعت رشد كرد بطوريكه در سال 1960 حدود 10% كل توليد را بخود اختصاص داد. از آن به بعد اهميت نسبي صنعت نفت به عنوان يك منبع سولفور افزايش يافت بطوري كه در 1965، 18% و در 1973، 30% منابع سولفور جهان را مختص به خود نمود. عيارهاي مخصوص سولفور بواسطه نيازهاي تجاري براي رسيدن به مشخصات مطلوب تهيه مي‌شوند. بعضي عيارهاي مخصوص از قبيل شمع هاي خالص، سولفورهاي مخروطي، شمش ها و سولفورهاي خالص از سولفور خام تقطير شده تهيه مي‌شوند. سولفور خام ريز دانه خاكي بنام‌هاي سولفور آردي، سولفور لاستيك سازي، سولفور گرد كشاورزي و ... خوانده مي‌شود. ممكن است براي توليد عيارهاي نم‌گير مواد لازم به آن اضافه گردد. سولفور پيريت با قيمت ارزانتري نسبت به قيمت بريمسون بفروش مي‌رود زيرا مخارج تأسيس و راه‌اندازي كارخانجات سازنده اسيد از پيريت بشتر از مخارج در كارخانجاتي است كه بريمستون مصرف مي‌كنند. گچ ترش گچ ترش گچي است كه با مقداري گوگرد همراه است و علت وجود آن در واكنشهاي شيميائي زير مشخص مي‌شود. در حقيقت فرمولهاي ارائه فوق بيش از حد ساده بوده و گاهي غير واقعي بنظر مي‌آيند. رابطه شماره I زماني قابل انجام است كه حرارت به 800 درجه سانتي‌گراد برسد و چنين حرارتي در سطح زمين وجود ندارد. در چنين حرارتي آب تبخير و از واكنش خار شده و امكان تداوم رابطه شماره II را نمي‌دهد و بهمين علت تركيبات پيچيده ديگر انجام خواهد شد بدون اينكه مقداري كافي كربنات كلسيم و هيدروژن سولفوره توليد شده باشد. بهمين علت روابط فوق نمي‌تواند با هم و يكجا ايجاد شوند و چنين بنظر مي‌رسد در عمل كنش و واكنش‌ها پيچيده‌تري بكمك باكتري‌هاي احياء كننده سولفات‌ها و مؤثر بر اتان و پروپان و غيره عمل كرده باشد: . گوگرد كه از مشخصات اصلي گچ ترش است ممكن است به دو طريق توليد شده باشد. اكسيده شدن H2O تلفيق اسيد سولفوريك و هيدروژن سولفوره تهيه اسيد سولفوريك گوگرد يكي از مهمترين مواد در تهيه اسيد سولفوريك مي باشد كه حدود 85 درصد كل گوگرد مصرف می گردد. اسيد سولفوريك بدلايل زيادي جاي خود را به عنوان يك اسيد معدني بسيار مهم باز كرده و با توجه به ويژگي هايي به شرح زير كه آن را مناسب براي انواع مصارف گسترده مي نمايد، اهميت يافته است: -بهاء نسبتاً كم آن نسبت به گوگرد خام در هزينه هاي توليد كارخانجات اسيدسازي - هزينه كم ترابري و نگهداري آن در مقايسه با ساير اسيدها -مناسبت و مطابقت آن با فرايندهاي اسيدي و خنثي سازي - عامل خوبي براي جذب آب -كاتاليست مؤثري براي بيشتر هيدروكربن ها و مصنوعات آلي شيميايي - آمادگي براي تشكيل سولفات هاي آلي با بيشتر هيدروكربن ها -داشتن نقطه جوش بالا كه در نتيجه به دليل نياز به دماي زياد در بيشتر فرآيندها تبخير شدن را محدود مي سازد. -به مقدار زيادي در يك يا دو و يا حتي سه فرآيند مصرف مي شود و در نهايت نيز در كارخانجات اسيدسازي بازسازي گرديده و براي مصرف در فرآيندهاي بيشتر به بازار عرضه مي شود. اسيد سولفوريك در موارد زير مصرف مي‌گردد: -50 درصد در کشاورزی و تهيه كودهاي شيميايي (سوپر فسفات، فسفات آمونيوم و مخلوط كودها) -18 درصد مصارف شيميايي(ضد يخ، حشره كشها، داروئي، احياي آلومينيوم، تصفيه نفت، پاك كننده‌هاي مصنوعي، اسيدي كردن چاه‌هاي نفت، جداسازي مس با عيار كم، استخراج اورانيوم و چسب مصنوعي) -5 درصد مواد رنگي (نايلون رنگي، جوهر تحرير و تهيه TiO2 از ايلمنيت) -3 درصد ابريشم مصنوعي و فيلم (پارچه‌هاي ابريشمي، نخ اطراف تاير و فيلم‌هاي عكاسي) -2 درصد در آهن و فولاد (قوطيهاي قلعي، ماشينها، محصولات گالوانيزه) -6 درصد صنعت نفت (گازوئيل، گريس، ساير فراورده‌هاي نفتي) -4 درصد در صنايع كاغذ سازي (دستمال كاغذي، روزنامه، جعبه‌هاي مقوايي، كاغذ تحرير و ساير مقواها) و پلاستيك -12 درصد ساير موارد صنايع كشاورزي و تهيه كودهاي فسفاتيك : از گوگرد در بهبود كيفيت خاك و بي‌رنگ كردن ميوه‌هاي خشك استفاده مي‌نمايند. كودهاي شيميايي كه گوگرد در تهيه آنها نقش دارد شامل سوپرفسفات، فسفات آمونيوم، سولفات آمونيوم و سولفات دي آمونيوم مي‌باشد. بيش از نيمي از گوگرد مصرفي (در حدود 50 درصد) به بخش كشاورزي اختصاص دارد. مهمترين موارد مصرف در اين بخش عبارت است از : كودهاي فسفاتي براي تهيه اين كودها، اسيدسولفوريك به عنوان فرآورده مياني مصرف مي شود زيرا از تركيب اسيد سولفوريك با سنگهاي فسفات كلسيم، اسيد فسفريك و گچ توليد مي شود. اسيد فسفريك توليده شده براي تهيه انواع كودهايي مانند فسفات آمونيم، دي فسفات آمونيوم، سولفات آمونيوم و تريپل سوپرفسفات مصرف مي‌گردد. در كوره هاي الكتريكي نيز به صورت محدود كودهاي فسفاتي را با فسفر عنصري تهيه مي نمايند. در برخي از كارخانجات بجاي اسيد سولفوريك از اسيد نيتريك و اسيد كلريدريك به عنوان عامل اسيدي استفاده مي نمايند كه از نظر اقتصادي معمولاً به صرفه نمي‌باشد. در فروشست (Leaching) بعضي از فلزات از كانسنگ، اسيدسولفوريك به عنوان حلال مصرف مي گردد. از ديگر موارد مصرف اسيد سولفوريك تهيه سولفات آمونيم براي تهيه كودهاي شيميايي مي باشد كه از فرآيند تركيب اسيدسولفوريك و آمونياك حاصل مي‌شود. اين ماده به عنوان فرآورده فرعي در كوره‌هاي كك پزي، ساخت فيبر مصنوعي نيز توليد مي گردد. مقدار كمي گوگرد نيز به صورت عنصري، تيوسولفات آمونيوم و پلي سولفور يا به صورت گچ براي بهسازي خاك زراعي و تقويت آن به كار مي‌رود كه روز به روز در حال گسترش است و امروزه براي پرورش تاك زياد توصيه شده است. تقويت خاكهاي كشاورزي و آبياري كم آب در بيشتر نقاط دنيا با كاربرد گوگرد و تركيبات آن در خاك هاي كشاورزي و آبهاي آبياري، نواحي كم آب و باير را تبديل به زمينهاي در خور كشت مي نمايند. با نفوذ آبهاي داراي فسفر و ديگر غذاهاي بسيار ريزدانه گوگرددار گياهي و تنظيم PH اين گونه خاكهاي قليايي مي باشد. پوشش زمينهاي پهناوري در دنيا از اين گونه خاكهاست. از جمله اين سرزمين ها مي توان به غرب کانادا، غرب رودخانه مي سي سي پي، خاورميانه، افريقاي شمالي اشاره نمود كه با مصرف درست تركيبات گوگردي امكان بازسازي آنها زياد است. خوراك گياهان گوگرد همانند ازت، فسفر، پتاسيم و عناصري ديگر براي رشد گياهان و تهيه محصولات كشاورزي لازم بوده، نقش مهمي در متابوليسم گياهي دارد. از موارد بسيار مهم سنتزهاي ضروري براي توليد اسد آمينه هاي گوگرددار، تشكيل پروتئين و به وجود آمدن ويتامينها و تثبيت ازت در سبزيهاي خوراكي و ساير اعمال در متابوليسم گياهي است. چنين پيش بيني مي شود كه در سال2000 مصرف گوگرد به عنوان غذاي پرورشي گياهان به 2 ميليون تن در سال برسد. تغذيه حيوانات براي رشد حيوانات نشخوار كننده نيز گوگرد سودمند تشخيص داده شده است. گوگرد با غذاهاي ويژه در پرورش حيوانات باعث افزايش خوراك، سهولت گوارش علوفه خشك، رشد سلولز و سنتزهاي پروتئين ميكروبي در آنها مي شود. دامداران توانسته اند با اين روش توليد گوشت، شير و پشم را در خيلي از نقاط دنيا افزايش دهند. اگر يك درصد گوگرد به غذاي گوسفندان اضافه شود جنس پشم آنها بسيار مرغوب تر مي شود. با توجه به موارد بالا نياز صنعت كشاورزي به گوگرد شديداً احساس مي شود به طوري كه مصرف آن در كشورهاي كانادا و ايالات متحده حدود 5 ميليون تن در سال ذكر شده است. صنايع شيميايي : در حدود 18 درصد گوگرد در صنايع شيميايي استفاده مي شود مانند ضديخ، حشره کش ها، داروها، احياي آلومينيوم، تصفيه نفت، پاک کننده هاي مصنوعي، پلاستيك، کاغذ، چسب مصنوعي و اسيدي کردن چاه هاي نفت. صنايع پلاستيك و فرآورده هاي جانشيني: گوگرد به مقادير مختلف در توليد مواد جانشيني و پلاستيك مانند استات سلولز، سلوفان، ريون، مواد ويسكوز، قيرها و مواد نساجي به كار مي رود و تا 2 درصد از گوگرد مصرفي در كشورهاي صنعتي را شامل مي شود. گوگرد كه به صورت ماده مياني در ساخت اين محصولات به كار مي رود به طور مساوي از دو بخش دي سولفور كربن و اسيد سولفوريك تشكيل شده است. دي سولفور كربن را از تركيب متان با بخار گوگرد در مجاورت كاتاليزور به دست مي آورند. يك نوع پلاستيك اسفنجي با گوگرد در كانادا ساخته مي شود كه از آن براي پوشش لوله كشي هاي زيرزميني و ساختماني استفاده مي شود. فرآورده هاي كاغذي : فرآورده هاي كاغذي حدود 3 درصد كل مصرف گوگرد را به خود اختصاص داده است. در اين صنعت گوگرد بيشتر به صورت تركيبات سولفيد براي ساخت خمير كاغذ مورد استفاده قرار مي گيرد. فرآورده مياني كه در اينجا بكار مي رود، دي اكسيد گوگرد مي باشد كه معمولاً آن را از سوزاندن گوگرد عنصري در محوطه كارخانه بدست مي آورند. گرچه نوعي دي اكسيد گوگرد به عنوان فراورده فرعي كارخانجات ذوب فلزات توليد مي شود ولي استفاده از آن مستلزم جداسازي ساير ناخالصي ها مي باشد. وجود گوگرد در خمير كاغذ براي سفيد كردن خمير سلولز مي باشد. رنگ سازي : در حدود 5 درصد گوگرد در مواد رنگي مانند تهيه اکسيد تيتان از ايلمنيت، جوهر نوشتني، مشماي رنگي و توليد ماده رنگي دي اكسيد تيتانيوم است كه با پروسه سولفات تهيه مي شود، کاربرد دارد. اسيد سولفوريك نسبت به ايلمنيت يا تفاله تيتانيوم واكنش نشان مي دهد و گوگرد به صورت سولفات آهن به عنوان باطله باقي مي ماند. در اين پروسه دشواري هايي وجود دارد كه براي پرهيز از آنها از پروسه كلرور استفاده مي شود. ولكانيزه كردن لاستيك : گوگرد براي ولكانيزه كردن لاستيك و الاستومرهاي مصنوعي مصرف مي شود و به دليل ارزان بودن آن نسبت به ساير مواد داراي اين خاصيت، مصرف آن در اين صنعت رو به افزايش مي باشد. عمل ولكانيزه كردن عبارت است از گرم كردن آميخته گوگرد و لاستيك براي كش دار كردن لاستيك. زيرا لاستيك به تنهايي قدرت ارتجاعي کافي ندارد و زياد كش نمي آيد. در صورتي كه اگر با گوگرد حرارت داده شود اين خاصيت در آن تقويت مي شود و تهيه لاستيك اتومبيل و... از آن ممكن مي گردد. با افزودن 5/1 درصد گوگرد به ماده سازنده لاستيك آن را مناسب براي لاستيك چرخ مي نمايد و با اضافه كردن 30 درصد گوگرد لاستيك سياه و سختي بنام ابونيت بدست مي آيد. به عنوان حلال و فرونشست كننده مواد فلزي غير آهني (ليچينگ) : براي حل و فرونشست مس و اورانيوم از كانسنگ، از اسيد سولفوريك استفاده مي نمايند. حدود 6 درصد گوگرد مصرفي ايالات متحده در اين صنايع بكار مي رود. در مورد مس ، براي جداسازي آن از كانسارها و سنگهاي كم عيار و باطله هاي كارخانجات پر عيارسازي و آرايش مواد معدني از اسيد سولفوريك استفاده مي نمايند. اين مواد بيشتر به صورت كربنات و سيليكات بوده و قابل حمل به روش فلوتاسيون نمي باشند (صرفه اقتصادي ندارد). معمولاً اسيد سولفوريك مورد نياز را نيز به صورت فرآورده فرعي از كوره هاي ذوب مس تهيه مي كنند. عايق ضد آب يك نوع ماده عايق ضد آب قوي توسط مهندسين فيليپيني ساخته شده (Mystery of mineralogy B.I.Srebobolsky) كه در آن بجاي سيمان و با مزاياي بيشتري گوگرد مصرف مي شود. گوگرد در ساختن مواد منفجره چون باروت از قديم مصرف داشته و بنام پودر تفنگ در سده هاي ميانه ماده مهمي محسوب مي شده است. از آنجا كه ميل تركيب گوگرد با فلزات، شبه فلزات و اكسيژن شديد بوده و در دماي پايين گداخته و تبخير مي شود. بنابراين كاربرد آن مسائل و خطرهائي را به همراه دارد كه از نظر ايمني بايستي مورد توجه كافي قرار گيرد. ساخت مواد و ابزار مصنوعي قوطيهاي قلعي، محصولات گالوانيزه، ماشينها، پارچه‌هاي ابريشمي، نخ اطراف تاير، فيلم عكاسي، گازوئيل، گريس، مواد منفجره، مواد غير فلزي باتري، لاستيك مصنوعي و نيز عمدتا از اسيد سولفوريك و به تبع آن گوگرد ساخته شده‌اند. در انواع كاغذها شامل كاغذهاي روزنامه، بسته‌بندي، كاغذ نوشت افزار، جعبه‌هاي مقوائي و دستمال كاغذي، مواردي مانند ابريشم مصنوعي، كاغذ شيشه‌نما، لاستيك سازي، حشره كشها، حك و فولاد مخصوص، گوگرد خالص يا ساير تركيبات آن به مصرف مي‌رسد كه مقدار آن حدود 12% گوگرد توليدي جهان مي‌باشد. مشاهده مي‌شود كه گوگرد يا تركيبات آن خصوصا اسيدسولفوريك كاربردهاي فراواني دارد و در صنايع گوناگون بكار رفته مي‌شود. داروسازي : گوگرد به عنوان گندزداي ملايم، ضدقارچ و ضد باکتري مورد استفاده قرار مي گيرد. از اين کاني به مقدار زياد در تهيه لوسيون، کرم و پماد با غلظت 10 % استفاده مي شود. بيشترين مصرف آن براي رفع جوش هاي صورت، شوره موها، کچلي، خارش پوستي و عفونت هاي قارچي مي باشد. لوسيون هاي تهيه شده از گوگرد همراه با استات سرب، براي تيره کردن رنگ موها استفاده مي شود. از گوگرد در گذشته براي برطرف کردن رخوت و سستي نيز کاربرد داشته است.گوگرد در پزشکي هومئوپاتي Homoepathic ( نوعي دارو درماني )نيز کاربرد دارد. استفاده مداوم گوگرد به صورت داروي پوستي، ممکن است باعث حساسيت و خارش پوست بشود و اين داروها نبايد با چشم، دهان و يا مخاط نرم تماس پيدا کند زيرا باعث سوزش آنها مي شود. داروهاي توليد شده از گوگرد تحت عنوان لوسيون ترکيب گوگرد، اسيد سالسيليک، پماد گوگرد و ريسورسينول Resorcinal در اختيار مصرف کنندگان قرار مي گيرد. در گذشته از گوگرد به عنوان داروي ضدکم، خلط آور و ملين استفاده مي شد. کلوئيد گوگرد براي درمان بيماري روماتيسم استفاده مي شود که مي تواند به صورت تزريقي يا خوراکي باشد و همچنين براي درمان فلج عمومي از خاصيت گوگرد براي بالا بردن درجه حرارت بدن استفاده مي گردد. آبگرم هاي گوگرد طبيعي نيز براي درمان برخي بيماري هاي پوستي و ريوي و همچنين عوارض روماتيسمي تجويز مي شود. گوگرد در تهيه داروهاي دامپزشکي نيز کاربرد دارد. صنايع آهن و فولاد : در حدود 2 درصد گوگرد در صنايع آهن و فولاد کاربرد دارد مانند قوطي هاي قلعي، محصولات گالوانيزه و ماشين ها. در اين صنعت گوگردي كه به صورت اسيد سولفوريك به كار مي رود، حدود 2 درصد كل مصرف گوگرد را تشكيل مي دهد. مصرف آن براي زدودن زنگ و همچنين گريس و ساير آلودگي ها از سطح رول هاي آهني و فولاد مي باشد. شمش هاي آهن و فولاد كه به صورت ورق درآمده و به بازار عرضه مي گردد، معمولاً براي اين كه درخور مصرف در صنايع مختلف گردد بايد دوباره نورد شده و به صورت رول هاي نواري، به ضخامت هاي دلخواه درآورده شوند زيرا معمولاً علاوه بر اينكه نورد اول دقت كافي ندارد، در اثر جابه جا نمودن و انبار كردن نيز آلوده شده و كناره هاي ورق ها نيز ضربه ديده و زنگ زدگي پيدا مي كند، از اين رو پيش از اينكه دوباره نورد شود، نخست با اسيد سولفوريك آلودگي هاي آنها را از بين مي برند و سپس در حالت گرم نورد مي نمايند تا هم به اصطلاح پرداخت گردد و هم به ضخامت دلخواه درآيد. تنها رقيب اسيد سولفوريك در اين مصرف اسيد كلريدريك مي باشد كه با توجه به مزايا و معايب آن، به نظر مي رسد که اسيد سولفوريك در طول زمان بر آن چيره خواهد شد. منابع تهيه اسيد سولفوريك براي اين مصرف خيلي مشخص نمي باشد و به نظر مي رسد كه بيشتر از اسيد سولفوريك هاي بازسازي شده ارزان در اين صنعت استفاده نمايند. صنعت نفت : صنعت پالايش نفت اعم از پالايش ساده و عمليات شيميايي همراه آن (گازوئيل، گريس و ديگر فرآورده هاي نفتي)در حدود 6 درصد گوگرد مصرفي را در بر می گيرد. حدود 60 درصد از كل اسيد سولفوريك مصرفي در اين صنعت به كار مي رود و تنها 3 درصد آن صرف توليد فرآورده جديد مي شود. قسمت عمده اسيدسولفوريكي كه در اين صنعت مصرف مي شود، عنوان كاتاليست را دارد. اسيد فلوئوريدريك رقيب اسيد سولفوريك در اين پروسه مي باشد و بيشتر اسيد سولفوريك مصرفي از گوگرد بازيافتي در تصفيه خانه ها و از اسيدهاي آلوده برگشتي از كارخانجات براي بازسازي (دوباره سازي) تأمين مي گردد. احداث بزرگراه ها: استفاده از آسفالت گوگردي براي روكش و تعمير سطح بزرگراه ها مدتها مورد بحث و بررسي بوده است. تا قبل از سال 1971 به علت ارزان بودن آسفالت سنتي (معمولي) از آسفالت گوگردي استفاده نمي شد و آگاهي هايي در اين زمينه وجود نداشت تا اين كه در سال 1971 دانشگاه ايالتي آيووا (IOWA) نتيجه پژوهشهاي خود را براي 4 نوع ماده مختلف براي آسفالت راهها به شرح زير اعلام نمود (Encyclopeclia of chemical technology volume II) : الف- ماده SEA (جانشيني براي آسفالت قيري) فرمول ماده اي كه به اين منظور از گوگرد تهيه مي شود S.E.A (Sulphur Exchange Asphalt) نام دارد. در اين ماده، گوگرد (حدود 50 درصد) جانشين بخشي از آسفالت سنتي مي شود. مقدار گوگرد مصرفي در اغلب موارد حدود 30 درصد وزني ماده را تشكيل مي دهد. اين ماده در حرارت بيش از 130 درجه سانتي گراد غلظت كمتري در مقايسه با آسفالت سنتي دارد و اين مسئله امكان آن را مي دهد كه در درجه حرارت كمتري آنها را مخلوط كرده و به صورت متراكم درآورند. در فصل گرم ماده آسفالته SEA غلظت بيشتري نسبت به آسفالت سنتي دارد و در برابر شيار دادن چرخ اتومبيل ها و تغيير شكل ناشي از هواي گرم مقاومتر از آسفالت سنتي است. بعلاوه اين گونه آسفالت ها نسبت به گازوئيل، سوخت هاي ديزلي و ساير حلال ها مقاومتر از آسفالت معمولي مي باشند. در فاصله سالهاي 1974 تا 1982 حدود 150 مورد جاده با اين ماده آسفالت شده است. ب- ماده SAS (ماسه -آسفالت-گوگرد) (Sand-Asphalt-Sulphur) در اين مورد گوگرد را بمنظور بالا بردن كيفيت انبوهه خرده سنگها بكار مي برند و با نام تجاري ترموپيو (Termopave) به بازار عرضه مي كنند كه ماده اي با كيفيت مطلوب ساختماني است. دراين انبوهه جانشيني ماسه به جاي خرده سنگ از نظر اقتصادي نسبتاً مهم مي باشد. بعد از اين كه اين ماده در جاده هاي كانادا آزمايش شد، در ايالات متحده آمريكا نيز مورد استفاده قرار گرفت. ج- بازسازي آسفالتهاي كنده شده سالها براي تعمير جاده ها و بزرگراهها لايه اي از آسفالت روي آسفالت پيشين مي كشيدند كه سبب پيدايش ناهمواري و فراز و نشيب، كاهش ايمني در رانندگي و اختلال در جريان آبهاي سطحي مي شد. تخريب آسفالت پيشين و حمل مواد كنده شده نيز مستلزم صرف هزينه هاي بسياري است. مواد كنده شده كه معمولاًَ سخت و شكننده هستند با افزودن گوگرد شكل پذير گشته و چسبندگي بيشتري مي يابند و بنابراين مي توان دوباره از همان آسفالت كنده و بازسازي شده استفاده نموده و راهها را آسفالت كرد. توليد بتون‌هاي گوگرد دار اين ماده آميخته اي از گوگرد و دانه هاي ريز و درشت سنگ است كه تا حدود 140 درجه حرارت داده مي شود و پس از سرد شدن به صورت يك ماده جامد ، سخت و بتون مانند در مي آيد. اين ماده مي تواند به عنوان بتون مصرف شود. اين بتونها در مقايسه با بتون سيمان پرتلند مزاياي زيادي دارد. اخيراً يك نوع بتون گوگردي با آميختن نوعي ماده آلي (حدود 3 تا 5 درصد از ماده آلي) تهيه شده است كه پس از 300 بار يخ زدن و دوباره حرارت ديدن به صورت آزمايشي مقاومت خود را حفظ كرده است. اين ماده در جاهايي كه مصرف بتون سيماني مناسب نمي باشد، بكار مي رود مانند مكانهايي كه خورندگي اسيدها و نمكهاي قليايي وجود دارد. مقاومت اين ماده در برابر خوردگي سبب استفاده از آن به عنوان آستر تانكرها، سلولهاي الكتريكي، تيكنرها و در عرشه كشتي ها، كف كارخانجات صنعتي و آزمايشگاهها و پوشش داخلي و خارجي لوله ها در ساخت ديواره جويهاي خيابانها و به خصوص فاضلابها كه مرتباً با مواد خورنده در تماسند، شده است. از بتون گوگردي (با 70 درصد ماسه و 30 درصد گوگرد خالص) بلوكها و پانل هايي به صورت پيش ساخته تهيه مي كنند كه از نظر هزينه و دوام با بتون برابري كرده و مزاياي زيادي نسبت به آن دارد. پوشش سطح ديواره ها : در پوشش سطح ديوار انبارهاي بتوني و براي نگهداري پتاس از گوگرد استفاده مي شود. پيوستگي و عدم تخلخل ديوار بستگي به مقدار، نوع و شكل پذيري ماده اي دارد كه سطح ديوار را مي پوشاند. شيشه ها و ساير فيبرها و بعضي پركننده ها براي از ميان بردن كاستي ها مناسب مي باشند و ضمن اينكه مقاوم هستند ولي چسبندگي گوگرد را ندارند. پاشيدن لايه اي از گوگرد به صورت اسپري روي تپه اي كه در حال ريزش بر روي جاده و يا محل كار مي باشد از ريزش آن جلوگيري و تپه را از خطر فرسايش حفظ مي نمايد. جانشيني براي ملات : در 1960 (Encyclopedlia of chemical technology volume22)كاربرد گوگرد بجاي آژند يا فلات در بين بلوكها و آجرها يا مصالحي مانند آنها كه روي هم چيده مي شوند، مورد بررسي و آزمايش قرار گرفت. نتيجه آن شد كه پس از چيدن اين مصالح ساختماني بر روي هم با كاربرد گوگرد به عنوان آژند آنها ديواري يكپارچه و استوار ساخته شد. همچنين آميخته اي از گوگرد و فيبر يا چيزهاي ديگر را كه حدود 90 تا 95 درصد وزني آنها گوگرد بود 120 تا 150 درجه حرارت داده و به عنوان ملات بكار برده شد، که علاوه بر اينكه اين ديوارها بلافاصله سخت و يكپارچه شدند در برابر آب نيز نفوذناپذير گشتند. پس از اين آزمايش نخستين ساختمان در محل سازمان پژوهش هاي آمريكا و پس از آن نيز ساختمان هايي در آمريكاي جنوبي و آفريقا با اين تكنيك ساخته شد. تهيه ابر يا كف (اسفنج) : گوگرد را مي توان به صورت ابر درآورد كه عايقي خوب و سبك وزن است و از اسفنج هاي ساخته شده از مواد آلي و ساير مواد عايقي كه در ساختمانها مصرف مي شوند، مناسب تر مي باشد. بررسي ها نشان مي دهند كه استفاده از آن در ساختمان بزرگراه ها افزون بر به وجود آوردن عايق گرمايي به علت جلوگيري از نفوذ آب در آسفالت و بخار شدن بعدي آن، از تشكيل مه در روي جاده ها نيز جلوگيري مي نمايد. تزريق گوگردي : تزريق گوگردي در چرخهاي تراش و سري تراش ها و ساينده ها قدرت آنها را بالا برده و به رواني و خنك ماندن آنها در موقع تراشيدن اشياء کمک مي كند. اين چرخها براي تراشيدن مواد سخت مانند فولاد ضدزنگ، برنج، برنز و نيكل بسيار مناسب مي باشند. چرخ تراش هايي كه در آنها گوگرد تزريق شده، سريع تر مي برند و مانع جوش خوردن خرده فلزها مي شوند. در كارهاي سخت مانند تراش چرخ دنده ها يا تراش هايي كه به آنها گوگرد تزريق شده است 4 تا 8 برابر بيشتر از چرخ تراش هاي معمولي است. گوگرد اگر در كاشي تزريق شود از جذب آب توسط آن جلوگيري نموده و مقاومت كاشي را در برابر يخ زدن بالا مي برد. بنابراين كاشي هايي كه در سطح خارج ساختمانها مانند كف، پشت بام ها و ورودي ها بكار مي روند بهتر است با تزريق گوگردي ساخته شوند. پژوهندگان انستيتوي شيمي كاغذ ( Institute of paper chemistery) اعلام كرده‌اند که مقواهايي كه با تزريق گوگردي تهيه مي شوند، براي مصرف مكرر در منزل مناسب هستند. ظروف مقوايي موجدار نيز در صورتي که در آنها گوگرد تزريق شده باشد، براي جابه جا شدن در كانتينرها خيلي مناسب مي باشند. اين ظرفها در برابر ضربه مقاوم بوده و ايستادگي خود را در برابر گرما و همچنين رطوبت حفظ مي نمايند. حال آنكه جعبه مقواهاي معمولي در مقابل رطوبت و گرما حدود نيمي از مقاومت خود را از دست مي دهند. توليد ابريشم مصنوعي و فيلم : در حدود 3 درصد گوگرد در ابريشم مصنوعي و فيلم کاربرد دارد مانند پارچه هاي ابريشمي، نخ اطراف تاير و فيلم هاي عکاسي. استفاده از گوگرد در ليچينگ براي حل و فرو نشست اورانيوم از كانسنگ از اسيد سولفوريك استفاده مي‌نمايند. بطوريكه در ايالات متحده حدود 6% گوگرد مصرفي در اين صنايع بكار مي‌رود. در مورد مس از اسيد سولفوريك براي جداسازي آن از كانسارها و سنگهاي كم عيار و باطله‌هاي كارخانجات پر عيارسازي و آرايش مواد معدني استفاده مي‌نمايند. اين مواد بيشتر به صورت كربنات و سيليكات بوده و قابل عمل بورش فلوتاسيون و جزء آن نمي‌باشند. معمولا اسيد سولفوريك مورد نياز را نيز بصورت فرآورده فرعي از كوره‌هاي ذوب مس تهيه مي‌كنند. دي‌سولفور دي‌كلريد: كاتاليزور و براي كلردار كردن اسيد استيك، جوش لاستيك، پيش‌ماده شيميايي. دي‌كلريد گوگرد: واكنشهاي سولفيده كردن و كلردار كردن، پيش‌ماده كلريد تيونيل. تيوسولفات سديم: عكاسي، ماده ضدكلردار شدن در طرح‌هاي سفيدكننده. دي‌اكسيد گوگرد: پيش ماده مواد شيميايي گوگرددار مانند سولفيت‌ها، سولفيت هيدروژن، تيوسولفيت‌ها، دي‌تيونيت‌ها، نمكهاي اسيد هيدروكسي آلكان سولفنيك، ساخت سلولز، كانه‌آرايي كانه منگنز، برطرف كردن ناخالصي‌هاي گوگرد از روغن‌هاي معدني، تصفيه آب، حفظ مواد غذايي. هيدروسولفيد آمونيوم: عكاسي و پارچه بافي. سولفات باريم: رنگ، لاستيك، جوهر، كاغذ عكاسي، خوراك باريم در X-Ray، داروسازي. كلسيم هيدروژن سولفيت: توليد سلولز گوگردي سولفيد هيدروژن: جوش لاستيك مصنوعي، پيش ماده شيميايي. پنتاسولفيد فسفر: افزودن روغن، لاستيك، ماده شناورسازي، حشره‌كش. سولفيت سديم: ماده كاهنده، توليد تيوسولفات‌سديم، ماده ضداكسيدان محلول عكاسي، ماده ضد كلردارشدن در كاغذ و پارچه، حفظ مواد غذايي، تصفيه آب جوش. اسيد سولفوريك: مهمترين ماده شيميايي غيرآلي است كه مصرف مي‌شود (بدليل افزايش مقدار و محصولات كشاورزي و كيفيت آنها) و دفع آفات. ديگر كاربردهاي آن در حشره‌كش، اكسيد كردن فلزات، تبديل نمكهاي نامحلول، سولفيدها، كربنات‌ها و سيليكات‌ها به تركيبات محلول (شستشوي كانه‌هاي مس و اورانيوم، متالوژي، فرآوري كاني‌ها). اكسيد كردن و برطرف كردن مواد آلي و قير از نفت، كاتاليزور در آلكالي كردن ايزوآلكان‌ها و در تصفيه پارافين خام. براي واكنش با تركيبات آمونياك و توليد اسيد سولفوريك. بيش از 85 درصد از گوگرد توليدي جهان به مصرف تهيه اسيد سولفوريك مي رسد که از اين بين : •در حدود 50 درصد اسيد سولفوريك در تهيه كود شيميايي مصرف دارد كه همين مطلب، اهميت گوگرد را در كشاورزي بخوبي نشان مي دهد. از گوگرد به منظور بهبود كيفيت خاك، بي رنگ كردن ميوه هاي خشك و همچنين به عنوان حشره كش نيز استفاده مي كنند. • نزديك به 6 درصد اسيدسولفوريك در تصفيه نفت به كار مي رود. • در كاغذسازي و پلاستيك سازي نيز در حدود 2 تا 3 درصد اسيد سولفوريك مصرف مي شود. •5 درصد از اسيدسولفوريك توليدي براي تهيه اکسيد تيتان از ايلمنيت استفاده مي شود. • حدود 30 درصد اسيدسولفوريك جهت توليد انواع فرآورده هاي شيميايي مورد استفاده قرار مي گيرد. •در جداسازي مس با عيار كم و همچنين استخراج اورانيوم نيز اسيدسولفوريك به كار گرفته مي شود. سولفات آنتيموان: انفجار سولفات باريم: رنگدانه سولفات ليتيم: داروسازي سولفات منيزيم: نمك اسپون، رنگبري، انفجار، كود سولفات نيكل: كاتاليزور، ورقه كردن نيكل، منسوجات سولفات سديم: خمير كردن شيميايي چوب، كاغذ كرافت، شيشه، سراميك، دباغي، ذوب نيكل. سولفات منگنز: افزودني غذاي حيوانات، كود، ضد قارچ، رنگبري، پارچه، مواد شيميايي حدواسط منگنز. سولفات روي: آنيلين بلك، رنگ‌آميزي سراميك، نگهدارنده. استانداردها: گوگرد خام يا سنگ گوگرد، به صورت مايع يا جامد حداقل 55/99% عنصر گوگرد دارد. براي جلوگيري از آلودگي گوگرد به گرد و غبار آن را به صورت كپسول يا پولك مانند درآورده و حمل مي‌كنند. تنها ناخالصي معمول گوگرد، كربن موجود در هيدروكربن‌ها است. گوگرد سياه مي‌تواند تا 3/0% كربن داشته باشد. اسيد سولفوريك بر پايه 100% خريد و فروش مي‌شود (69/32% =S) ولي به صورت 93% حمل ونقل مي‌شود مانند اسيد 98% يا تري‌اكسيد گوگرد محلول در اسيد سولفوريك (اولئوم). انواع درجات آن شامل معمولي (5/93%= H2SO4)، الكتروليت (5/93%= H2SO4)، آهن آن مي‌بايست كمتر از 30ppm، نيترات كمتر از 3ppm ، جيوه كمتر از 5/0 ppm و آرسنيك كمتر از 5/0 ppm. بازيافت: گوگرد كاني بازيافت شده نهايي است. بازيافت گوگرد، نوسازي اسيد و گوگردزدايي از گازهاي آلوده و مقادير زباله‌هاي گوگرد توليد مي‌كند كه مي‌تواند به بازار بازگردانده شود. بازگرداندن آن به طبيعت گزينه هزينه بري است كه در بيشتر مناطق جهان جاذبه كمتري دارد. بيشترين مقدار گوگرد از گاز طبيعي و نفت خام به دست مي آيد. بازيابي به صورت گوگرد خالص و اسيد سولفوريک است. ميزان بازيابي گوگرد از گاز طبيعي و نفت خام از 5/0 ميليون تن در سال 1950 به 5/2 ميليون تن در سال 1960 و به 15 ميليون تن در سال 1972 افزايش داشته است ( در حدود 11 ميليون تن آن از گاز طبيعي و 4 ميليون تن آن از نفت خام به دست آمده است. زغال سنگ حاوي پيريت و مارکازيت است. گوگرد درکوره هاي تهيه کک به صورت اسيد سولفوريک جدا مي شود.
بررسي وضعيت گوگرد در جهان و ايران مصارف عمده گوگرد [گوگرد (S)] [فهرست مطالب] صفحه 1 گوگرد به صورت آزاد و به صورت تركيبي موارد مصرف بسيار دارد ولي بيشترين كاربرد آن براي تهيه تركيبات شيميايي و فرآورده هاي مياني در چرخه صنعت است. بيشترين مصرف گوگرد در سالهاي اخير در صنايع كشاورزي و تهيه كودهاي فسفاتيك بوده است. به علاوه گوگرد در پالايش نفت، جداسازي مس و پالايش اورانيوم، تهيه مواد شيميايي آلي و غير آلي، رنگ‌ها، كاغذ و خمير كاغذ، چرم سازي، آبكاري، نيروگاه‌ها، صنايع قند و شكر، تهيه نشاسته، تهيه الياف مصنوعي، مواد منفجره، دارو سازي و گندزدايي، به عنوان منبع ماده جوش (جوش‌دادن لاستيك)، مواد غير فلزي، مواد غذايي، صنعت صابون سازي و شوينده ها و مواد پاك كننده، باتري ، لاستيک مصنوعي. بتون‌هاي گوگرد دار و مواد شيميايي مختلف نيز بكار مي‌رود. گوگرد براي تقويت خاك كشاورزي و آبياري نواحي خشك، غذاهاي حيواني، كبريت سازي، سمپاشي بر عليه قارچها، سپيدك ها و حشره كشها معمولاً به صورت مستقيم مصرف مي شود. گوگرد مصرفي جهان از سه منبع عمده گوگرد معدني، گوگرد در تركيبات سولفوري و گوگرد همراه با نفت و گاز تأمين مي‌گردد. مقدار توليد جهاني از هر كدام بصورت زير است: -گوگرد معدني 31% -گوگرد در تركيبات سولفوري 41% -گوگرد همراه با نفت و گاز 25% -54% گوگرد معدني از گنبدهاي نمكي و 44% از حوضه‌هاي تبخيري بدست مي‌آيد. گوگرد آتشفشاني سهم نازلي در توليد جهاني دارد. فرآورده‌هاي اصلي سولفور لجن اسيد اسيد سولفوريك آلوده معمولاً به كارخانجات اسيد براي بازسازي برگردانده مي‌شود. بريمستون بريمستون يا گوگرد قلمي مترادف با سولفورخام است که از گوگرد ذوب شده‌اي بصورت استوانه ريخته مي‌شود. اسيد سولفوريك محصول جنبي اسيد سولفوريكي كه بعنوان محصول جنبي متالوژي يا فرآيند صنعتي بدست مي‌آيد. سولفور شكل‌دار سولفور عنصري كه به صورت قالب يا تحت فشار براي افزايش قابليت حمل و جلوگيري از توليد گرد و خاك و حفاظت در مقابل رطوبت به اشكال خاصي درآمده است. سولفور گلوله‌اي سولفور خام جامد بشكل گلوله كه بوسيله سرد كن سولفور ذوب شده با آب يا هوا توليد مي‌شود. سولفور ورقه‌اي سولفور خام جامد بشكل تكه‌هاي ورقه‌اي كه از جامد شدن سولفور ذوب شده بر روي يك نوار نقاله بوجود مي‌آيد. سولفور فراش سولفور عنصري كه از منابع سولفور طبيعي بوسيله فرآيند معدنكاري فراش بدست مي‌آبد. سولفورهاي مخصوص: انواع سولفور عنصري آماده يا تصويه شده كه شامل سولفورهاي بي‌شكل- كلوئيدي- گل گوگرد - رطوبت گير - آردي و ... مي‌باشد. سولفور به بطور تجارتي تقريباً در 70 كشور توليد مي‌شود. توليد جهاني انواع سولفور در سال 1980 مجموعاً 58 ميليون تن بود. مصرف سرانه سولفور اغلب بعنوان يك شاخص معتبر سطح پيشرفت صنعتي و فعاليت اقتصادي ملت ها بكار مي‌رود. مقدار منابع سولفور عنصري در كانسارهاي تبخيري و ولكانيك و سولفور همراه گاز طبيعي، نفت، ماسه‌هاي قيري و سولفيدهاي فلزي در حدود 385/6 ميليارد تن مي‌باشد. از سولفور توليد شده بوسيله كانسارها طبيعي 53% متعلق به گنبدهاي نمكي و 45% متعلق به حوضه‌هاي تبخيري لايه‌اي شكل مي‌باشد. كانسارهاي آذرين (2%) داراي اهميت كمي هستند و عمدتاً براي مصارف محلي در ايتاليا، تركيه و كوههاي آند در آمريكاي جنوبي بصورت معدن درآمده‌اند. در خلال دهه 1950 سولفور بدست آمد از نفت و گاز طبيعي بسرعت رشد كرد بطوريكه در سال 1960 حدود 10% كل توليد را بخود اختصاص داد. از آن به بعد اهميت نسبي صنعت نفت به عنوان يك منبع سولفور افزايش يافت بطوري كه در 1965، 18% و در 1973، 30% منابع سولفور جهان را مختص به خود نمود. عيارهاي مخصوص سولفور بواسطه نيازهاي تجاري براي رسيدن به مشخصات مطلوب تهيه مي‌شوند. بعضي عيارهاي مخصوص از قبيل شمع هاي خالص، سولفورهاي مخروطي، شمش ها و سولفورهاي خالص از سولفور خام تقطير شده تهيه مي‌شوند. سولفور خام ريز دانه خاكي بنام‌هاي سولفور آردي، سولفور لاستيك سازي، سولفور گرد كشاورزي و ... خوانده مي‌شود. ممكن است براي توليد عيارهاي نم‌گير مواد لازم به آن اضافه گردد. سولفور پيريت با قيمت ارزانتري نسبت به قيمت بريمسون بفروش مي‌رود زيرا مخارج تأسيس و راه‌اندازي كارخانجات سازنده اسيد از پيريت بشتر از مخارج در كارخانجاتي است كه بريمستون مصرف مي‌كنند. گچ ترش گچ ترش گچي است كه با مقداري گوگرد همراه است و علت وجود آن در واكنشهاي شيميائي زير مشخص مي‌شود. در حقيقت فرمولهاي ارائه فوق بيش از حد ساده بوده و گاهي غير واقعي بنظر مي‌آيند. رابطه شماره I زماني قابل انجام است كه حرارت به 800 درجه سانتي‌گراد برسد و چنين حرارتي در سطح زمين وجود ندارد. در چنين حرارتي آب تبخير و از واكنش خار شده و امكان تداوم رابطه شماره II را نمي‌دهد و بهمين علت تركيبات پيچيده ديگر انجام خواهد شد بدون اينكه مقداري كافي كربنات كلسيم و هيدروژن سولفوره توليد شده باشد. بهمين علت روابط فوق نمي‌تواند با هم و يكجا ايجاد شوند و چنين بنظر مي‌رسد در عمل كنش و واكنش‌ها پيچيده‌تري بكمك باكتري‌هاي احياء كننده سولفات‌ها و مؤثر بر اتان و پروپان و غيره عمل كرده باشد: . گوگرد كه از مشخصات اصلي گچ ترش است ممكن است به دو طريق توليد شده باشد. اكسيده شدن H2O تلفيق اسيد سولفوريك و هيدروژن سولفوره تهيه اسيد سولفوريك گوگرد يكي از مهمترين مواد در تهيه اسيد سولفوريك مي باشد كه حدود 85 درصد كل گوگرد مصرف می گردد. اسيد سولفوريك بدلايل زيادي جاي خود را به عنوان يك اسيد معدني بسيار مهم باز كرده و با توجه به ويژگي هايي به شرح زير كه آن را مناسب براي انواع مصارف گسترده مي نمايد، اهميت يافته است: -بهاء نسبتاً كم آن نسبت به گوگرد خام در هزينه هاي توليد كارخانجات اسيدسازي - هزينه كم ترابري و نگهداري آن در مقايسه با ساير اسيدها -مناسبت و مطابقت آن با فرايندهاي اسيدي و خنثي سازي - عامل خوبي براي جذب آب -كاتاليست مؤثري براي بيشتر هيدروكربن ها و مصنوعات آلي شيميايي - آمادگي براي تشكيل سولفات هاي آلي با بيشتر هيدروكربن ها -داشتن نقطه جوش بالا كه در نتيجه به دليل نياز به دماي زياد در بيشتر فرآيندها تبخير شدن را محدود مي سازد. -به مقدار زيادي در يك يا دو و يا حتي سه فرآيند مصرف مي شود و در نهايت نيز در كارخانجات اسيدسازي بازسازي گرديده و براي مصرف در فرآيندهاي بيشتر به بازار عرضه مي شود. اسيد سولفوريك در موارد زير مصرف مي‌گردد: -50 درصد در کشاورزی و تهيه كودهاي شيميايي (سوپر فسفات، فسفات آمونيوم و مخلوط كودها) -18 درصد مصارف شيميايي(ضد يخ، حشره كشها، داروئي، احياي آلومينيوم، تصفيه نفت، پاك كننده‌هاي مصنوعي، اسيدي كردن چاه‌هاي نفت، جداسازي مس با عيار كم، استخراج اورانيوم و چسب مصنوعي) -5 درصد مواد رنگي (نايلون رنگي، جوهر تحرير و تهيه TiO2 از ايلمنيت) -3 درصد ابريشم مصنوعي و فيلم (پارچه‌هاي ابريشمي، نخ اطراف تاير و فيلم‌هاي عكاسي) -2 درصد در آهن و فولاد (قوطيهاي قلعي، ماشينها، محصولات گالوانيزه) -6 درصد صنعت نفت (گازوئيل، گريس، ساير فراورده‌هاي نفتي) -4 درصد در صنايع كاغذ سازي (دستمال كاغذي، روزنامه، جعبه‌هاي مقوايي، كاغذ تحرير و ساير مقواها) و پلاستيك -12 درصد ساير موارد صنايع كشاورزي و تهيه كودهاي فسفاتيك : از گوگرد در بهبود كيفيت خاك و بي‌رنگ كردن ميوه‌هاي خشك استفاده مي‌نمايند. كودهاي شيميايي كه گوگرد در تهيه آنها نقش دارد شامل سوپرفسفات، فسفات آمونيوم، سولفات آمونيوم و سولفات دي آمونيوم مي‌باشد. بيش از نيمي از گوگرد مصرفي (در حدود 50 درصد) به بخش كشاورزي اختصاص دارد. مهمترين موارد مصرف در اين بخش عبارت است از : كودهاي فسفاتي براي تهيه اين كودها، اسيدسولفوريك به عنوان فرآورده مياني مصرف مي شود زيرا از تركيب اسيد سولفوريك با سنگهاي فسفات كلسيم، اسيد فسفريك و گچ توليد مي شود. اسيد فسفريك توليده شده براي تهيه انواع كودهايي مانند فسفات آمونيم، دي فسفات آمونيوم، سولفات آمونيوم و تريپل سوپرفسفات مصرف مي‌گردد. در كوره هاي الكتريكي نيز به صورت محدود كودهاي فسفاتي را با فسفر عنصري تهيه مي نمايند. در برخي از كارخانجات بجاي اسيد سولفوريك از اسيد نيتريك و اسيد كلريدريك به عنوان عامل اسيدي استفاده مي نمايند كه از نظر اقتصادي معمولاً به صرفه نمي‌باشد. در فروشست (Leaching) بعضي از فلزات از كانسنگ، اسيدسولفوريك به عنوان حلال مصرف مي گردد. از ديگر موارد مصرف اسيد سولفوريك تهيه سولفات آمونيم براي تهيه كودهاي شيميايي مي باشد كه از فرآيند تركيب اسيدسولفوريك و آمونياك حاصل مي‌شود. اين ماده به عنوان فرآورده فرعي در كوره‌هاي كك پزي، ساخت فيبر مصنوعي نيز توليد مي گردد. مقدار كمي گوگرد نيز به صورت عنصري، تيوسولفات آمونيوم و پلي سولفور يا به صورت گچ براي بهسازي خاك زراعي و تقويت آن به كار مي‌رود كه روز به روز در حال گسترش است و امروزه براي پرورش تاك زياد توصيه شده است. تقويت خاكهاي كشاورزي و آبياري كم آب در بيشتر نقاط دنيا با كاربرد گوگرد و تركيبات آن در خاك هاي كشاورزي و آبهاي آبياري، نواحي كم آب و باير را تبديل به زمينهاي در خور كشت مي نمايند. با نفوذ آبهاي داراي فسفر و ديگر غذاهاي بسيار ريزدانه گوگرددار گياهي و تنظيم PH اين گونه خاكهاي قليايي مي باشد. پوشش زمينهاي پهناوري در دنيا از اين گونه خاكهاست. از جمله اين سرزمين ها مي توان به غرب کانادا، غرب رودخانه مي سي سي پي، خاورميانه، افريقاي شمالي اشاره نمود كه با مصرف درست تركيبات گوگردي امكان بازسازي آنها زياد است. خوراك گياهان گوگرد همانند ازت، فسفر، پتاسيم و عناصري ديگر براي رشد گياهان و تهيه محصولات كشاورزي لازم بوده، نقش مهمي در متابوليسم گياهي دارد. از موارد بسيار مهم سنتزهاي ضروري براي توليد اسد آمينه هاي گوگرددار، تشكيل پروتئين و به وجود آمدن ويتامينها و تثبيت ازت در سبزيهاي خوراكي و ساير اعمال در متابوليسم گياهي است. چنين پيش بيني مي شود كه در سال2000 مصرف گوگرد به عنوان غذاي پرورشي گياهان به 2 ميليون تن در سال برسد. تغذيه حيوانات براي رشد حيوانات نشخوار كننده نيز گوگرد سودمند تشخيص داده شده است. گوگرد با غذاهاي ويژه در پرورش حيوانات باعث افزايش خوراك، سهولت گوارش علوفه خشك، رشد سلولز و سنتزهاي پروتئين ميكروبي در آنها مي شود. دامداران توانسته اند با اين روش توليد گوشت، شير و پشم را در خيلي از نقاط دنيا افزايش دهند. اگر يك درصد گوگرد به غذاي گوسفندان اضافه شود جنس پشم آنها بسيار مرغوب تر مي شود. با توجه به موارد بالا نياز صنعت كشاورزي به گوگرد شديداً احساس مي شود به طوري كه مصرف آن در كشورهاي كانادا و ايالات متحده حدود 5 ميليون تن در سال ذكر شده است. صنايع شيميايي : در حدود 18 درصد گوگرد در صنايع شيميايي استفاده مي شود مانند ضديخ، حشره کش ها، داروها، احياي آلومينيوم، تصفيه نفت، پاک کننده هاي مصنوعي، پلاستيك، کاغذ، چسب مصنوعي و اسيدي کردن چاه هاي نفت. صنايع پلاستيك و فرآورده هاي جانشيني: گوگرد به مقادير مختلف در توليد مواد جانشيني و پلاستيك مانند استات سلولز، سلوفان، ريون، مواد ويسكوز، قيرها و مواد نساجي به كار مي رود و تا 2 درصد از گوگرد مصرفي در كشورهاي صنعتي را شامل مي شود. گوگرد كه به صورت ماده مياني در ساخت اين محصولات به كار مي رود به طور مساوي از دو بخش دي سولفور كربن و اسيد سولفوريك تشكيل شده است. دي سولفور كربن را از تركيب متان با بخار گوگرد در مجاورت كاتاليزور به دست مي آورند. يك نوع پلاستيك اسفنجي با گوگرد در كانادا ساخته مي شود كه از آن براي پوشش لوله كشي هاي زيرزميني و ساختماني استفاده مي شود. فرآورده هاي كاغذي : فرآورده هاي كاغذي حدود 3 درصد كل مصرف گوگرد را به خود اختصاص داده است. در اين صنعت گوگرد بيشتر به صورت تركيبات سولفيد براي ساخت خمير كاغذ مورد استفاده قرار مي گيرد. فرآورده مياني كه در اينجا بكار مي رود، دي اكسيد گوگرد مي باشد كه معمولاً آن را از سوزاندن گوگرد عنصري در محوطه كارخانه بدست مي آورند. گرچه نوعي دي اكسيد گوگرد به عنوان فراورده فرعي كارخانجات ذوب فلزات توليد مي شود ولي استفاده از آن مستلزم جداسازي ساير ناخالصي ها مي باشد. وجود گوگرد در خمير كاغذ براي سفيد كردن خمير سلولز مي باشد. رنگ سازي : در حدود 5 درصد گوگرد در مواد رنگي مانند تهيه اکسيد تيتان از ايلمنيت، جوهر نوشتني، مشماي رنگي و توليد ماده رنگي دي اكسيد تيتانيوم است كه با پروسه سولفات تهيه مي شود، کاربرد دارد. اسيد سولفوريك نسبت به ايلمنيت يا تفاله تيتانيوم واكنش نشان مي دهد و گوگرد به صورت سولفات آهن به عنوان باطله باقي مي ماند. در اين پروسه دشواري هايي وجود دارد كه براي پرهيز از آنها از پروسه كلرور استفاده مي شود. ولكانيزه كردن لاستيك : گوگرد براي ولكانيزه كردن لاستيك و الاستومرهاي مصنوعي مصرف مي شود و به دليل ارزان بودن آن نسبت به ساير مواد داراي اين خاصيت، مصرف آن در اين صنعت رو به افزايش مي باشد. عمل ولكانيزه كردن عبارت است از گرم كردن آميخته گوگرد و لاستيك براي كش دار كردن لاستيك. زيرا لاستيك به تنهايي قدرت ارتجاعي کافي ندارد و زياد كش نمي آيد. در صورتي كه اگر با گوگرد حرارت داده شود اين خاصيت در آن تقويت مي شود و تهيه لاستيك اتومبيل و... از آن ممكن مي گردد. با افزودن 5/1 درصد گوگرد به ماده سازنده لاستيك آن را مناسب براي لاستيك چرخ مي نمايد و با اضافه كردن 30 درصد گوگرد لاستيك سياه و سختي بنام ابونيت بدست مي آيد. به عنوان حلال و فرونشست كننده مواد فلزي غير آهني (ليچينگ) : براي حل و فرونشست مس و اورانيوم از كانسنگ، از اسيد سولفوريك استفاده مي نمايند. حدود 6 درصد گوگرد مصرفي ايالات متحده در اين صنايع بكار مي رود. در مورد مس ، براي جداسازي آن از كانسارها و سنگهاي كم عيار و باطله هاي كارخانجات پر عيارسازي و آرايش مواد معدني از اسيد سولفوريك استفاده مي نمايند. اين مواد بيشتر به صورت كربنات و سيليكات بوده و قابل حمل به روش فلوتاسيون نمي باشند (صرفه اقتصادي ندارد). معمولاً اسيد سولفوريك مورد نياز را نيز به صورت فرآورده فرعي از كوره هاي ذوب مس تهيه مي كنند. عايق ضد آب يك نوع ماده عايق ضد آب قوي توسط مهندسين فيليپيني ساخته شده (Mystery of mineralogy B.I.Srebobolsky) كه در آن بجاي سيمان و با مزاياي بيشتري گوگرد مصرف مي شود. گوگرد در ساختن مواد منفجره چون باروت از قديم مصرف داشته و بنام پودر تفنگ در سده هاي ميانه ماده مهمي محسوب مي شده است. از آنجا كه ميل تركيب گوگرد با فلزات، شبه فلزات و اكسيژن شديد بوده و در دماي پايين گداخته و تبخير مي شود. بنابراين كاربرد آن مسائل و خطرهائي را به همراه دارد كه از نظر ايمني بايستي مورد توجه كافي قرار گيرد. ساخت مواد و ابزار مصنوعي قوطيهاي قلعي، محصولات گالوانيزه، ماشينها، پارچه‌هاي ابريشمي، نخ اطراف تاير، فيلم عكاسي، گازوئيل، گريس، مواد منفجره، مواد غير فلزي باتري، لاستيك مصنوعي و نيز عمدتا از اسيد سولفوريك و به تبع آن گوگرد ساخته شده‌اند. در انواع كاغذها شامل كاغذهاي روزنامه، بسته‌بندي، كاغذ نوشت افزار، جعبه‌هاي مقوائي و دستمال كاغذي، مواردي مانند ابريشم مصنوعي، كاغذ شيشه‌نما، لاستيك سازي، حشره كشها، حك و فولاد مخصوص، گوگرد خالص يا ساير تركيبات آن به مصرف مي‌رسد كه مقدار آن حدود 12% گوگرد توليدي جهان مي‌باشد. مشاهده مي‌شود كه گوگرد يا تركيبات آن خصوصا اسيدسولفوريك كاربردهاي فراواني دارد و در صنايع گوناگون بكار رفته مي‌شود. داروسازي : گوگرد به عنوان گندزداي ملايم، ضدقارچ و ضد باکتري مورد استفاده قرار مي گيرد. از اين کاني به مقدار زياد در تهيه لوسيون، کرم و پماد با غلظت 10 % استفاده مي شود. بيشترين مصرف آن براي رفع جوش هاي صورت، شوره موها، کچلي، خارش پوستي و عفونت هاي قارچي مي باشد. لوسيون هاي تهيه شده از گوگرد همراه با استات سرب، براي تيره کردن رنگ موها استفاده مي شود. از گوگرد در گذشته براي برطرف کردن رخوت و سستي نيز کاربرد داشته است.گوگرد در پزشکي هومئوپاتي Homoepathic ( نوعي دارو درماني )نيز کاربرد دارد. استفاده مداوم گوگرد به صورت داروي پوستي، ممکن است باعث حساسيت و خارش پوست بشود و اين داروها نبايد با چشم، دهان و يا مخاط نرم تماس پيدا کند زيرا باعث سوزش آنها مي شود. داروهاي توليد شده از گوگرد تحت عنوان لوسيون ترکيب گوگرد، اسيد سالسيليک، پماد گوگرد و ريسورسينول Resorcinal در اختيار مصرف کنندگان قرار مي گيرد. در گذشته از گوگرد به عنوان داروي ضدکم، خلط آور و ملين استفاده مي شد. کلوئيد گوگرد براي درمان بيماري روماتيسم استفاده مي شود که مي تواند به صورت تزريقي يا خوراکي باشد و همچنين براي درمان فلج عمومي از خاصيت گوگرد براي بالا بردن درجه حرارت بدن استفاده مي گردد. آبگرم هاي گوگرد طبيعي نيز براي درمان برخي بيماري هاي پوستي و ريوي و همچنين عوارض روماتيسمي تجويز مي شود. گوگرد در تهيه داروهاي دامپزشکي نيز کاربرد دارد. صنايع آهن و فولاد : در حدود 2 درصد گوگرد در صنايع آهن و فولاد کاربرد دارد مانند قوطي هاي قلعي، محصولات گالوانيزه و ماشين ها. در اين صنعت گوگردي كه به صورت اسيد سولفوريك به كار مي رود، حدود 2 درصد كل مصرف گوگرد را تشكيل مي دهد. مصرف آن براي زدودن زنگ و همچنين گريس و ساير آلودگي ها از سطح رول هاي آهني و فولاد مي باشد. شمش هاي آهن و فولاد كه به صورت ورق درآمده و به بازار عرضه مي گردد، معمولاً براي اين كه درخور مصرف در صنايع مختلف گردد بايد دوباره نورد شده و به صورت رول هاي نواري، به ضخامت هاي دلخواه درآورده شوند زيرا معمولاً علاوه بر اينكه نورد اول دقت كافي ندارد، در اثر جابه جا نمودن و انبار كردن نيز آلوده شده و كناره هاي ورق ها نيز ضربه ديده و زنگ زدگي پيدا مي كند، از اين رو پيش از اينكه دوباره نورد شود، نخست با اسيد سولفوريك آلودگي هاي آنها را از بين مي برند و سپس در حالت گرم نورد مي نمايند تا هم به اصطلاح پرداخت گردد و هم به ضخامت دلخواه درآيد. تنها رقيب اسيد سولفوريك در اين مصرف اسيد كلريدريك مي باشد كه با توجه به مزايا و معايب آن، به نظر مي رسد که اسيد سولفوريك در طول زمان بر آن چيره خواهد شد. منابع تهيه اسيد سولفوريك براي اين مصرف خيلي مشخص نمي باشد و به نظر مي رسد كه بيشتر از اسيد سولفوريك هاي بازسازي شده ارزان در اين صنعت استفاده نمايند. صنعت نفت : صنعت پالايش نفت اعم از پالايش ساده و عمليات شيميايي همراه آن (گازوئيل، گريس و ديگر فرآورده هاي نفتي)در حدود 6 درصد گوگرد مصرفي را در بر می گيرد. حدود 60 درصد از كل اسيد سولفوريك مصرفي در اين صنعت به كار مي رود و تنها 3 درصد آن صرف توليد فرآورده جديد مي شود. قسمت عمده اسيدسولفوريكي كه در اين صنعت مصرف مي شود، عنوان كاتاليست را دارد. اسيد فلوئوريدريك رقيب اسيد سولفوريك در اين پروسه مي باشد و بيشتر اسيد سولفوريك مصرفي از گوگرد بازيافتي در تصفيه خانه ها و از اسيدهاي آلوده برگشتي از كارخانجات براي بازسازي (دوباره سازي) تأمين مي گردد. احداث بزرگراه ها: استفاده از آسفالت گوگردي براي روكش و تعمير سطح بزرگراه ها مدتها مورد بحث و بررسي بوده است. تا قبل از سال 1971 به علت ارزان بودن آسفالت سنتي (معمولي) از آسفالت گوگردي استفاده نمي شد و آگاهي هايي در اين زمينه وجود نداشت تا اين كه در سال 1971 دانشگاه ايالتي آيووا (IOWA) نتيجه پژوهشهاي خود را براي 4 نوع ماده مختلف براي آسفالت راهها به شرح زير اعلام نمود (Encyclopeclia of chemical technology volume II) : الف- ماده SEA (جانشيني براي آسفالت قيري) فرمول ماده اي كه به اين منظور از گوگرد تهيه مي شود S.E.A (Sulphur Exchange Asphalt) نام دارد. در اين ماده، گوگرد (حدود 50 درصد) جانشين بخشي از آسفالت سنتي مي شود. مقدار گوگرد مصرفي در اغلب موارد حدود 30 درصد وزني ماده را تشكيل مي دهد. اين ماده در حرارت بيش از 130 درجه سانتي گراد غلظت كمتري در مقايسه با آسفالت سنتي دارد و اين مسئله امكان آن را مي دهد كه در درجه حرارت كمتري آنها را مخلوط كرده و به صورت متراكم درآورند. در فصل گرم ماده آسفالته SEA غلظت بيشتري نسبت به آسفالت سنتي دارد و در برابر شيار دادن چرخ اتومبيل ها و تغيير شكل ناشي از هواي گرم مقاومتر از آسفالت سنتي است. بعلاوه اين گونه آسفالت ها نسبت به گازوئيل، سوخت هاي ديزلي و ساير حلال ها مقاومتر از آسفالت معمولي مي باشند. در فاصله سالهاي 1974 تا 1982 حدود 150 مورد جاده با اين ماده آسفالت شده است. ب- ماده SAS (ماسه -آسفالت-گوگرد) (Sand-Asphalt-Sulphur) در اين مورد گوگرد را بمنظور بالا بردن كيفيت انبوهه خرده سنگها بكار مي برند و با نام تجاري ترموپيو (Termopave) به بازار عرضه مي كنند كه ماده اي با كيفيت مطلوب ساختماني است. دراين انبوهه جانشيني ماسه به جاي خرده سنگ از نظر اقتصادي نسبتاً مهم مي باشد. بعد از اين كه اين ماده در جاده هاي كانادا آزمايش شد، در ايالات متحده آمريكا نيز مورد استفاده قرار گرفت. ج- بازسازي آسفالتهاي كنده شده سالها براي تعمير جاده ها و بزرگراهها لايه اي از آسفالت روي آسفالت پيشين مي كشيدند كه سبب پيدايش ناهمواري و فراز و نشيب، كاهش ايمني در رانندگي و اختلال در جريان آبهاي سطحي مي شد. تخريب آسفالت پيشين و حمل مواد كنده شده نيز مستلزم صرف هزينه هاي بسياري است. مواد كنده شده كه معمولاًَ سخت و شكننده هستند با افزودن گوگرد شكل پذير گشته و چسبندگي بيشتري مي يابند و بنابراين مي توان دوباره از همان آسفالت كنده و بازسازي شده استفاده نموده و راهها را آسفالت كرد. توليد بتون‌هاي گوگرد دار اين ماده آميخته اي از گوگرد و دانه هاي ريز و درشت سنگ است كه تا حدود 140 درجه حرارت داده مي شود و پس از سرد شدن به صورت يك ماده جامد ، سخت و بتون مانند در مي آيد. اين ماده مي تواند به عنوان بتون مصرف شود. اين بتونها در مقايسه با بتون سيمان پرتلند مزاياي زيادي دارد. اخيراً يك نوع بتون گوگردي با آميختن نوعي ماده آلي (حدود 3 تا 5 درصد از ماده آلي) تهيه شده است كه پس از 300 بار يخ زدن و دوباره حرارت ديدن به صورت آزمايشي مقاومت خود را حفظ كرده است. اين ماده در جاهايي كه مصرف بتون سيماني مناسب نمي باشد، بكار مي رود مانند مكانهايي كه خورندگي اسيدها و نمكهاي قليايي وجود دارد. مقاومت اين ماده در برابر خوردگي سبب استفاده از آن به عنوان آستر تانكرها، سلولهاي الكتريكي، تيكنرها و در عرشه كشتي ها، كف كارخانجات صنعتي و آزمايشگاهها و پوشش داخلي و خارجي لوله ها در ساخت ديواره جويهاي خيابانها و به خصوص فاضلابها كه مرتباً با مواد خورنده در تماسند، شده است. از بتون گوگردي (با 70 درصد ماسه و 30 درصد گوگرد خالص) بلوكها و پانل هايي به صورت پيش ساخته تهيه مي كنند كه از نظر هزينه و دوام با بتون برابري كرده و مزاياي زيادي نسبت به آن دارد. پوشش سطح ديواره ها : در پوشش سطح ديوار انبارهاي بتوني و براي نگهداري پتاس از گوگرد استفاده مي شود. پيوستگي و عدم تخلخل ديوار بستگي به مقدار، نوع و شكل پذيري ماده اي دارد كه سطح ديوار را مي پوشاند. شيشه ها و ساير فيبرها و بعضي پركننده ها براي از ميان بردن كاستي ها مناسب مي باشند و ضمن اينكه مقاوم هستند ولي چسبندگي گوگرد را ندارند. پاشيدن لايه اي از گوگرد به صورت اسپري روي تپه اي كه در حال ريزش بر روي جاده و يا محل كار مي باشد از ريزش آن جلوگيري و تپه را از خطر فرسايش حفظ مي نمايد. جانشيني براي ملات : در 1960 (Encyclopedlia of chemical technology volume22)كاربرد گوگرد بجاي آژند يا فلات در بين بلوكها و آجرها يا مصالحي مانند آنها كه روي هم چيده مي شوند، مورد بررسي و آزمايش قرار گرفت. نتيجه آن شد كه پس از چيدن اين مصالح ساختماني بر روي هم با كاربرد گوگرد به عنوان آژند آنها ديواري يكپارچه و استوار ساخته شد. همچنين آميخته اي از گوگرد و فيبر يا چيزهاي ديگر را كه حدود 90 تا 95 درصد وزني آنها گوگرد بود 120 تا 150 درجه حرارت داده و به عنوان ملات بكار برده شد، که علاوه بر اينكه اين ديوارها بلافاصله سخت و يكپارچه شدند در برابر آب نيز نفوذناپذير گشتند. پس از اين آزمايش نخستين ساختمان در محل سازمان پژوهش هاي آمريكا و پس از آن نيز ساختمان هايي در آمريكاي جنوبي و آفريقا با اين تكنيك ساخته شد. تهيه ابر يا كف (اسفنج) : گوگرد را مي توان به صورت ابر درآورد كه عايقي خوب و سبك وزن است و از اسفنج هاي ساخته شده از مواد آلي و ساير مواد عايقي كه در ساختمانها مصرف مي شوند، مناسب تر مي باشد. بررسي ها نشان مي دهند كه استفاده از آن در ساختمان بزرگراه ها افزون بر به وجود آوردن عايق گرمايي به علت جلوگيري از نفوذ آب در آسفالت و بخار شدن بعدي آن، از تشكيل مه در روي جاده ها نيز جلوگيري مي نمايد. تزريق گوگردي : تزريق گوگردي در چرخهاي تراش و سري تراش ها و ساينده ها قدرت آنها را بالا برده و به رواني و خنك ماندن آنها در موقع تراشيدن اشياء کمک مي كند. اين چرخها براي تراشيدن مواد سخت مانند فولاد ضدزنگ، برنج، برنز و نيكل بسيار مناسب مي باشند. چرخ تراش هايي كه در آنها گوگرد تزريق شده، سريع تر مي برند و مانع جوش خوردن خرده فلزها مي شوند. در كارهاي سخت مانند تراش چرخ دنده ها يا تراش هايي كه به آنها گوگرد تزريق شده است 4 تا 8 برابر بيشتر از چرخ تراش هاي معمولي است. گوگرد اگر در كاشي تزريق شود از جذب آب توسط آن جلوگيري نموده و مقاومت كاشي را در برابر يخ زدن بالا مي برد. بنابراين كاشي هايي كه در سطح خارج ساختمانها مانند كف، پشت بام ها و ورودي ها بكار مي روند بهتر است با تزريق گوگردي ساخته شوند. پژوهندگان انستيتوي شيمي كاغذ ( Institute of paper chemistery) اعلام كرده‌اند که مقواهايي كه با تزريق گوگردي تهيه مي شوند، براي مصرف مكرر در منزل مناسب هستند. ظروف مقوايي موجدار نيز در صورتي که در آنها گوگرد تزريق شده باشد، براي جابه جا شدن در كانتينرها خيلي مناسب مي باشند. اين ظرفها در برابر ضربه مقاوم بوده و ايستادگي خود را در برابر گرما و همچنين رطوبت حفظ مي نمايند. حال آنكه جعبه مقواهاي معمولي در مقابل رطوبت و گرما حدود نيمي از مقاومت خود را از دست مي دهند. توليد ابريشم مصنوعي و فيلم : در حدود 3 درصد گوگرد در ابريشم مصنوعي و فيلم کاربرد دارد مانند پارچه هاي ابريشمي، نخ اطراف تاير و فيلم هاي عکاسي. استفاده از گوگرد در ليچينگ براي حل و فرو نشست اورانيوم از كانسنگ از اسيد سولفوريك استفاده مي‌نمايند. بطوريكه در ايالات متحده حدود 6% گوگرد مصرفي در اين صنايع بكار مي‌رود. در مورد مس از اسيد سولفوريك براي جداسازي آن از كانسارها و سنگهاي كم عيار و باطله‌هاي كارخانجات پر عيارسازي و آرايش مواد معدني استفاده مي‌نمايند. اين مواد بيشتر به صورت كربنات و سيليكات بوده و قابل عمل بورش فلوتاسيون و جزء آن نمي‌باشند. معمولا اسيد سولفوريك مورد نياز را نيز بصورت فرآورده فرعي از كوره‌هاي ذوب مس تهيه مي‌كنند. دي‌سولفور دي‌كلريد: كاتاليزور و براي كلردار كردن اسيد استيك، جوش لاستيك، پيش‌ماده شيميايي. دي‌كلريد گوگرد: واكنشهاي سولفيده كردن و كلردار كردن، پيش‌ماده كلريد تيونيل. تيوسولفات سديم: عكاسي، ماده ضدكلردار شدن در طرح‌هاي سفيدكننده. دي‌اكسيد گوگرد: پيش ماده مواد شيميايي گوگرددار مانند سولفيت‌ها، سولفيت هيدروژن، تيوسولفيت‌ها، دي‌تيونيت‌ها، نمكهاي اسيد هيدروكسي آلكان سولفنيك، ساخت سلولز، كانه‌آرايي كانه منگنز، برطرف كردن ناخالصي‌هاي گوگرد از روغن‌هاي معدني، تصفيه آب، حفظ مواد غذايي. هيدروسولفيد آمونيوم: عكاسي و پارچه بافي. سولفات باريم: رنگ، لاستيك، جوهر، كاغذ عكاسي، خوراك باريم در X-Ray، داروسازي. كلسيم هيدروژن سولفيت: توليد سلولز گوگردي سولفيد هيدروژن: جوش لاستيك مصنوعي، پيش ماده شيميايي. پنتاسولفيد فسفر: افزودن روغن، لاستيك، ماده شناورسازي، حشره‌كش. سولفيت سديم: ماده كاهنده، توليد تيوسولفات‌سديم، ماده ضداكسيدان محلول عكاسي، ماده ضد كلردارشدن در كاغذ و پارچه، حفظ مواد غذايي، تصفيه آب جوش. اسيد سولفوريك: مهمترين ماده شيميايي غيرآلي است كه مصرف مي‌شود (بدليل افزايش مقدار و محصولات كشاورزي و كيفيت آنها) و دفع آفات. ديگر كاربردهاي آن در حشره‌كش، اكسيد كردن فلزات، تبديل نمكهاي نامحلول، سولفيدها، كربنات‌ها و سيليكات‌ها به تركيبات محلول (شستشوي كانه‌هاي مس و اورانيوم، متالوژي، فرآوري كاني‌ها). اكسيد كردن و برطرف كردن مواد آلي و قير از نفت، كاتاليزور در آلكالي كردن ايزوآلكان‌ها و در تصفيه پارافين خام. براي واكنش با تركيبات آمونياك و توليد اسيد سولفوريك. بيش از 85 درصد از گوگرد توليدي جهان به مصرف تهيه اسيد سولفوريك مي رسد که از اين بين : •در حدود 50 درصد اسيد سولفوريك در تهيه كود شيميايي مصرف دارد كه همين مطلب، اهميت گوگرد را در كشاورزي بخوبي نشان مي دهد. از گوگرد به منظور بهبود كيفيت خاك، بي رنگ كردن ميوه هاي خشك و همچنين به عنوان حشره كش نيز استفاده مي كنند. • نزديك به 6 درصد اسيدسولفوريك در تصفيه نفت به كار مي رود. • در كاغذسازي و پلاستيك سازي نيز در حدود 2 تا 3 درصد اسيد سولفوريك مصرف مي شود. •5 درصد از اسيدسولفوريك توليدي براي تهيه اکسيد تيتان از ايلمنيت استفاده مي شود. • حدود 30 درصد اسيدسولفوريك جهت توليد انواع فرآورده هاي شيميايي مورد استفاده قرار مي گيرد. •در جداسازي مس با عيار كم و همچنين استخراج اورانيوم نيز اسيدسولفوريك به كار گرفته مي شود. سولفات آنتيموان: انفجار سولفات باريم: رنگدانه سولفات ليتيم: داروسازي سولفات منيزيم: نمك اسپون، رنگبري، انفجار، كود سولفات نيكل: كاتاليزور، ورقه كردن نيكل، منسوجات سولفات سديم: خمير كردن شيميايي چوب، كاغذ كرافت، شيشه، سراميك، دباغي، ذوب نيكل. سولفات منگنز: افزودني غذاي حيوانات، كود، ضد قارچ، رنگبري، پارچه، مواد شيميايي حدواسط منگنز. سولفات روي: آنيلين بلك، رنگ‌آميزي سراميك، نگهدارنده. استانداردها: گوگرد خام يا سنگ گوگرد، به صورت مايع يا جامد حداقل 55/99% عنصر گوگرد دارد. براي جلوگيري از آلودگي گوگرد به گرد و غبار آن را به صورت كپسول يا پولك مانند درآورده و حمل مي‌كنند. تنها ناخالصي معمول گوگرد، كربن موجود در هيدروكربن‌ها است. گوگرد سياه مي‌تواند تا 3/0% كربن داشته باشد. اسيد سولفوريك بر پايه 100% خريد و فروش مي‌شود (69/32% =S) ولي به صورت 93% حمل ونقل مي‌شود مانند اسيد 98% يا تري‌اكسيد گوگرد محلول در اسيد سولفوريك (اولئوم). انواع درجات آن شامل معمولي (5/93%= H2SO4)، الكتروليت (5/93%= H2SO4)، آهن آن مي‌بايست كمتر از 30ppm، نيترات كمتر از 3ppm ، جيوه كمتر از 5/0 ppm و آرسنيك كمتر از 5/0 ppm. بازيافت: گوگرد كاني بازيافت شده نهايي است. بازيافت گوگرد، نوسازي اسيد و گوگردزدايي از گازهاي آلوده و مقادير زباله‌هاي گوگرد توليد مي‌كند كه مي‌تواند به بازار بازگردانده شود. بازگرداندن آن به طبيعت گزينه هزينه بري است كه در بيشتر مناطق جهان جاذبه كمتري دارد. بيشترين مقدار گوگرد از گاز طبيعي و نفت خام به دست مي آيد. بازيابي به صورت گوگرد خالص و اسيد سولفوريک است. ميزان بازيابي گوگرد از گاز طبيعي و نفت خام از 5/0 ميليون تن در سال 1950 به 5/2 ميليون تن در سال 1960 و به 15 ميليون تن در سال 1972 افزايش داشته است ( در حدود 11 ميليون تن آن از گاز طبيعي و 4 ميليون تن آن از نفت خام به دست آمده است. زغال سنگ حاوي پيريت و مارکازيت است. گوگرد درکوره هاي تهيه کک به صورت اسيد سولفوريک جدا مي شود.
+ نوشته شده در پنجشنبه دوم آذر ۱۳۹۱ ساعت 16:48 توسط س.دمی زاده
|
به نام خدا