اسید
در طي ساليان متمادي بر اساس تجربيات عملي لاووازيه (A.L.Lavoisier) چنين تلقي مي‌گرديد كه
اجزاء ساختمان عمومي كليه اسيدها از عنصر اكسيژن تشكيل گرديده است. اما بتدريج اين
موضوع از نظر علمي روشن و اعلام گرديد كه چنانچه اين موضوع صحت داشته باشد، بر
خلاف عقيده اعلام شده در مورد اكسيژن ، اين عنصر هيدروژن است. در حقيقت ، تعريف يك
اسيد بنا به فرمول اعلام شده از سوي ليبيگ (J. Von Liebig) در سال 1840 عبارت است از:
موادي حاوي هيدروژن كه مي‌توانند با فلزات واكنش نموده و گاز هيدروژن توليد
نمايند.
نظريه فوق مدت پنجاه سال مورد استناد بوده است. بعدها با پيشرفت علم شيمي ،
مفاهيم جديدي درباره اسيدها اعلام شده .
نظريه آرنيوس درباره اسيدها
زمانيكه مفاهيم يونيزاسيون تركيبات شيميايي در محلولهاي آبي روشن گرديد، مفهوم
اسيد بطور قابل ملاحظه‌اي تغيير پيدا كرد. مطابق تعريف آرنيوس ، اسيد ماده ايست كه
در آب يونيزه مي‌شود و يون +H3O كه گاهي بصورت +H نيز نشان داده مي‌شود،
توليد مي‌كند.
(HCl -----> H+ + Cl-(aq
آرنيوس قدرت اسيدي را نيز بر همين اساس تفسير كرد و گفت كه اسيد قوي ، در
محلولهاي آبي تقريبا، بطور كامل يونيزه مي‌شود. در صورتيكه كه ميزان تفكيك اسيد
ضعيف كمتر است. توجه كنيد كه مفهوم آرنيوس بر يون‌هاي آب استوار است. بر اساس تعريف آرنيوس مي‌توان
نقش اكسيدهاي اسيدي را نيز تفسير كرد.
نظريه برونشتد- لوري درباره اسيدها
در سال 1923، يوهان برونشتد و تامس لوري ، مستقل از يكديگر مفهومي گسترده‌تر
براي اسيدها و بازها بيان كردند. بر اساس تعريف ، برونشتد - لوري ، اسيد ماده اي
است كه يك پروتون به باز مي‌دهد. اسيدها ممكن است مولكول يا يون باشند. با حذف
پروتون ، اسيد به باز (باز مزودج اسيد 1) تبديل مي‌شود و با گرفتن پروتون ، باز
اوليه ، يعني باز 2 به اسيد2 (اسيد مزدوج باز 2) تبديل مي‌شود.
اسيد 2 + باز 1 <----- اسيد 1 + باز 2
قدرت اسيدها ، بر ميل آنها براي از دست دادن يا گرفتن پروتون استوار است. هر چه اسيد قويتر باشد،
باز مزدوج آن ضعيفتر است. در يك واكنش ، تعادل در جهت تشكيل اسيد ضعيفتر است. اسيد
پركلريك ، HClO4 ، قويترين اسيد است، و باز مزدوج آن ، يعني يون پركلرات
، -ClO4 ، ضعيفترين باز مي‌باشد و H2 ،
ضعيفترين اسيد و باز مزدوج آن يعني يون هيدريد ، +H قويترين باز مي‌باشد.
نظريه لوييس درباره اسيدها
گيلبرت لوييس مفهوم گسترده‌تري براي اسيدها در سال 1938 پيشنهاد داد كه پديده
اسيد - باز را از پروتون رها ساخت. طبق تعريف لوييس ، اسيد ماده‌اي است كه بتواند
با پذيرش يك زوج الكترون از باز ، يك پيوند كوولانسي تشكيل دهد. در نظريه لوييس به
مفهوم زوج الكترون و تشكيل پيوند كووالانسي تاكيد مي‌شود. تعريف لوييس در مورد
اسيدها بسيار گسترده‌تر از آن است كه برونشتد عنوان نموده است. تركيبات شيميايي كه
مي‌توانند نقش اسيد لوييس داشته باشند، عبارتند از:
مولكولها يا اتمهايي كه هشت‌تايي ناقص داشته باشند.
BH3 + F- → BH4-(aq
به نام خدا