چگونه انتخاب كنيم، كجا بخريم، چي بپزيم؟
تاريخچه: گوجه‌فرنگي، گياه بومي آمريكاي‌جنوبي است كه بنا به شواهد ژنتيكي خاستگاه ابتدايي آن نقاط مرتفع و كوهستاني پرو بوده است. نوشته‌هاي برجامانده از تمدن آزتك‌ها نشان مي‌دهد كه آنها اولين پرورش‌دهندگان گوجه‌فرنگي بودند و آن را همراه با ذرت، فلفل و نمك مصرف مي‌كرده‌اند.در مورد انتقال گوجه‌فرنگي به اروپا دو نظريه وجود دارد. عده‌اي ار نان كورتز كاشف اسپانيايي و گروهي ديگر كريستف كلمب را نخستين فردي مي‌دانند كه اين گياه را به اروپاييان معرفي كرد.
93 تا 95 درصد گوجه‌فرنگي از آب تشكيل‌شده و يكي از مهم‌ترين تركيبات موجود در آن
ليكوپن است كه از قوي‌ترين آنتي‌اكسيدان‌هاي طبيعي و ضدسرطان است.
خواص دارويي
گوجه‌فرنگي به دليل دارا بودن ويتامين‌هاي مختلف ليكوپن داراي خاصيت ضدسرطاني
بسيار بالايي است و در پيشگيري از سرطان سينه و پروستات بسيار موثر است. ليكوپن در
عين حال از روند پير شدن سلول‌ها جلوگيري مي‌كند و به دليل دارا بودن انواع
ويتامين براي مقابله با سرماخوردگي بسيار موثر است. علاوه بر اين گوجه‌فرنگي براي
مبتلايان به درد مفاصل، نقرس و روماتيسم نيز توصيه مي‌شود. استفاده از گوجه‌فرنگي
براي تسكين دردهاي عصبي، رفع بي‌اشتهايي و افزايش شير مادر نيز تاثيرگذار است.
تنوع: امروزه نزديك به 7500 نوع گوجه‌فرنگي در سراسر جهان، به اندازه‌ها،
اشكال، رنگ‌ها و طعم‌هاي مختلف كشت مي‌شود. قطر انواع گوجه‌فرهنگي از يك سانتيمتر
(گوجه‌فرنگي گيلاسي) تا 10 سانتيمتري (گوجه‌فرنگي گوشت گاوي) متغير است. رنگ گوجه‌فرنگي
نيز بسيار متنوع است و به رنگ‌هاي قرمز، زرد، نارنجي، صورتي، بنفش سياه، سبز و
سفيد ديده مي‌شود. اما گوجه‌فرنگي موجود در بازار ايران قرمزرنگ بوده و در اين
اواخر گوجه‌فرنگي گيلاسي زرد نيز به بازار عرضه شده است. گوجه‌فرنگي موجود در
بازار ايران محدود به انواع گوجه‌فرنگي تخم‌مرغي، آلويي، گلخانه‌اي و گيلاسي است.
گوجه‌فرنگي در ايران: گوجه‌فرنگي در اوايل قرن نوزدهم با نام بادمجان
ارمني يا رومي از طريق سفرهاي مكرر خاندان قاجار به اروپا، وارد ايران شد و در
ابتدا گياهي درباري بود و تنها به صورت پخته مصرف مي‌شد. چون تصور بر آن بود كه
گوجه‌فرنگي خام زهرآگين و كشنده است. در حال حاضر ايران پس از چين، ايالات متحده،
تركيه، هند و ايتاليا، ششمين توليدكننده گوجه‌فرنگي است.
مصرف: گوجه‌فرنگي جزو معدود گياهاني است كه به صورت خام. در سالاد، كبابي،
پخته، سس، رب و حتي به عنوان نوشيدني استفاده مي‌شد.
گوجه‌فرنگي به دليل دارا بودن خاصيت اسيدي، ذخيره‌سازي و نگهداري آن در انبار به
صورت خام، سس و رب آسان است و در كشورهاي حوزه مديترانه به صورت ورقه‌هاي نازك خشك
شده و در روغن زيتون نيز نگهداري و مصرف مي‌شود. در ايران نيز در استان كرمان گوجه‌فرنگي
خشك آماده، عرضه و مصرف مي‌شود.
در هنگام خريد گوجه‌فرنگي و براي نگهداري آن نكات زير را در نظر بگيريد:
1 - هنگام خريد گوجه‌فرنگي، آنهايي را انتخاب كنيد كه سفت و كاملا قرمز
هستند. اگر ناچار بوديد گوجه‌فرنگي انتخاب كنيد كه قسمت بالايي آن نرسيده است،
بخريد يا آن قسمت را جدا كنيد و يا دو، سه روز آن را در كيسه پلاستيكي خارج يخچال
نگه‌داريد تا برسد.
2 - اگر گوجه‌فرنگي زده‌دار بود، حتي الامكان از مصرف آن بپرهيزيد، زيرا داخل آن
مكان مناسبي براي رشد باكتري‌هاست.
3 - براي نگهداري گوجه در يخچال حتما قبلا آن را شسته و خشك كرده و در يك سبد در
يخچال بگذاريد، با اين روش طول عمر گوجه بيشتر مي‌شود.
4 - اگر رنگ گوجه بيش از اندازه قرمز بود و به سياهي مي‌زد به اين معني است كه مدت
طولاني در سردخانه نگهداري شده و پوست آن سفت و داخل آن پوك است.
5 - اگر گوجه بيش از مقدار نياز خريديد آن مقدار را كه نياز نداريد شسته، خشك كرد
و در كيسه پلاستيكي داخل فريزر نگهداري كنيد. براي مصرف آسان‌تر مي‌توانيد گوجه را
پوره كرده و در كيسه داخل فريزر بگذاريد.
6 - بعضي از كارخانه‌هاي توليد كننده رب در زمان تهيه آن مقداري كدو به رب گوجه‌فرنگي
اضافه مي‌كنند. براي آگاه شدن از اين موضوع 2/1 قاشق غذاخوري از رب را در يك
ليوان آب گرم حل كنيد، اگر كاملا در آب حل شد، گوجه‌فرنگي خالص است و اگر ذراتي در
آب شناور بود، از كدو در تهيه آن استفاده شده است.
7 - براي پوست كندن گوجه‌فرنگي پوست آن را با نوك چاقو سوراخ كرده و يك دقيقه در
آب جوش قرار دهيد، پس از آن خارج كرده و آب سرد روي آن گرفته و پوست آن را به
آساني جدا كنيد.
8 - اگر گوجه‌فرنگي را با ليموترش يا سبزيجات ديگر در يك ظرف نگهداري كنيد، گوجه‌فرنگي
را رو بچينيد تا براثر فشار له نشود.
9 - گوجه‌فرنگي‌هاي نرم شده را پوره كرده و در غذا استفاده كنيد.
10 - اگر از رب گوجه‌فرنگي در غذا استفاده مي‌كنيد، ابتدا آن را يكي، دو دقيقه تفت
دهيد تا بوي خامي آن گرفته شود.
11 - به خاطر داشته باشيد كه طعم رب گوجه‌فرنگي در غذا غالب مي‌شود. بنابراين براي
هر غذايي از آن استفاده نكنيد.
به نام خدا