استان هرمزگان در حدفاصل بین مختصات جغرافیایی ۲۵ درجه و ۲۴ دقیقه تا ۲۸ درجه و ۵۷ دقیقه عرض شمالی و ۵۳ درجه و ۴۱ دقیقه تا ۵۹ درجه و ۱۵دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ واقع شده‌است.این استان حدود ۶۸هزار کیلومتر مربع مساحت دارد که از این نظر هشتمین استان کشور می‌باشد. هرمزگان از جهت شمال و شمال شرقی با استان کرمان، غرب و شمال غربی با استان‌های فارس و بوشهر از شرق با سیستان و بلوچستان همسایه بوده و جنوب آن را آبهای گرم خلیج فارس و دریای عمان در نواری به طول تقریبی ۹۰۰ کیلومتر دربرگرفته‌است. بنا به سرشماری بعمل آمده در سال ۱۳۷۵ جمعیت استان هرمزگان ۱۰۶۲۱۵۵ نفر می‌باشد که از این تعداد ۴۱۹۹۳۸ نفر در بندرعباس ساکن می‌باشند. بندرعباس به‌عنوان مرکز استان امروزه یکی از شهرهای بزرگ ایران می‌باشد که مرکز مهم فعالیتهای اقتصادی و تجاری می‌باشد. این شهر که در قسمت انتهایی خلیج فارس و در فصل مشترک شاهراه خلیج فارس و دریای عمان واقع گردیده‌است که نقش مهمی در زمینه صادرات و واردات کشور ایفا می‌کند.تأسیسات مهم دریایی و زیربنایی کشور همچون بندر شهید رجایی، پالایشگاه نفت بندرعباس، کارخانه آلومینیوم المهدی، کشتی سازی خلیج فارس، فولاد و سیمان هرمزگان از این جمله می‌باشند

Normal 0 false false false false EN-US X-NONE FA

جغرافياي طبيعي و اقليم استان

بخش عمده‌اي از مساحت اين استان را مناطق كوهستاني در برگرفته‌اند. كوه‌هاي اين منطقه ادامه رشته كوه‌هاي زاگرس‌اند كه به تدريج از شمال شرقي به جنوب شرقي امتداد مي‌يابند. ادامه اين رشته همراه با كاهش ارتفاع، به تپه ماهورهاي آهكي، گچي و شني منتهي شده و به زمين‌هاي پست ساحلي خليج‌فارس و درياي عمان متصل مي‌گردد. اين ناحيه پست ساحلي، در اطراف تنگه هرمز وسعت بيشتري يافته، و شرايط مساعدي براي كشاورزي و صيفي‌كاري به وجود آورده است. با توجه به مشخصات اقليمي و استقرار استان هرمزگان در منطقه فوق حاره‌اي، گرمي هوا مهم‌ترين پديده مشهود اقليمي آن است. استان هرمزگان از مناطق گرم و خشك ايران است و اقليم آن تحت تأثير آب و هواي نيمه‌بياباني و بياباني قرار دارد. هواي نوار ساحلي در تابستان‌ها، بسيار گرم و مرطوب است و گاهي نيز دماي آن از پنجاه و دو درجه سانتي‌گراد تجاوز مي‌كند. دماي متوسط سالانه اين منطقه در حدود بيست و هفت درجه سانتي‌گراد است. از ويژگي‌هاي آب و هوايي استان هرمزگان، يك فصل طولاني گرم و يك فصل كوتاه خنك است. فصل گرم همراه با هواي شرجي نه ماه به درازا مي‌كشد. فصل تابستان از اوايل اسفندماه شروع مي‌شود؛ هوا رفته رفته رو به گرمي مي‌رود تا اين كه گرما در تير و مرداد به اوج خود مي‌رسد. فصل خنك آن همراه با خشكي نسبي هوا، در حدود سه ماه طول مي‌كشد. اين فصل از اوايل آذرماه شروع مي‌شود و تحت تأثير توده‌هاي هواي خنك غربي قرار مي‌گيرد. دماي هواي اين استان، در سردترين شب‌هاي سال، به ندرت به صفر درجه مي‌رسد و در روزهاي زمستاني، دماي آن معمولاً از ده درجه سانتي‌گراد بالاي صفر پايين‌تر نمي‌آيد. اصولاً آب و هواي اين استان همانند آب و هواي نواحي بياباني است و ميزان بارش‌هاي جوي آن نيز فوق‌العاده اندك مي‌باشد. در اين منطقه، در حدود نه ماه از سال، بارندگي مهمي صورت نمي‌گيرد و قسمت عمده بارندگي آن نيز در يك يا دو نوبت به وقوع مي‌پيوندد. در همان موارد اندك هم، ‌بارندگي آن اغلب مانند باران‌هاي بهاري سيل‌آسا است و خسارات فراواني به بارمي‌آورد. ميزان رطوبت‌ نسبي در سواحل خليج‌فارس عمدتاً بالا است و بين بيست تا صد در صد نوسان دارد.






زبان
زبان مردم هرمزگان عموما لهجه هاي گوناگون گويش بندري است كه از زير شاخه هاي زبان فارسي ولری است که داراي پيوندهايي با زبان مردم لارستان استان فارس ميباشد. ونيز در نواحي غربي وجزاير ايراني خليج فارس زبان عربي رايج است ،همچنين در نواحي شرقي مانند جاسك زبان بلوچي رواج دارد. همچنین در بیشتر روستاهای حاشیهٔ دریا زبان عربی کلاً رایج است، بطور مثال: مثلاً در روستای شناس و دهستان مغویه ساکنان أصلی این مناطق کلاً به زبان عربی تکلم می‌کنند.

موقعیت اقتصادی
فعالیت عمده مردم هرمزگان در زمینه كشاورزی و ماهی‌گیری است. منطقه میناب به عنوان قطب كشاورزی استان به شمار می‌آید. این استان همچنین دارای معادنی از قبیل نفت، گاز،كرومیت، خاك‌سرخ و .... است. در ضمن هرمزگان در زمینه حمل و نقل دریایی و شیلات از موقعیت اقتصادی برجسته‌ای برخوردار است. دو بندر آزاد تجاری كیش و قشم از لحاظ اقتصادی برای این استان سود سرشاری را به دنبال دارند.

صنايع دستی
صنايع دستی استان شامل قاليبافی، گليم بافی، گبه بافی، سفالگری، حصير بافی، گلابتون دوزی، سوزن دوزی، خوس دوزی، زری بافی، چادرشب بافی، جاجيم بافی، مبلمان سازی، خرسک بافی، سنگ تراشی، خيمه بافی، صنايع دستی دريايی و انواع بافته های داری کوچک نظير توبره، کشکدان، نمکدان، خورجين است. صنايع دستی موجود در استان هرمزگان عمدتاً فصلی بوده و 90 درصد توليدکنندگان را زنان تشکيل می دهند.

حصيربافی:
از حصير بافی بايد به عنوان رايج ترين و معمول ترين صنعت دستی استان هرمزگان نام برد، چرا که ماده اوليه مورد نياز حصير بافی برگ درخت خرما بوده که به حد وفور در اختيار صنعتگران است و توليد انواع فرآورده های حصيری که کاملاً جنبه مصرفی دارد در استان شايع است. روستاهای ميناب، يشاگرد، بندر لنگه و اطراف آن از مناطق مهم بافت حصير است که اکثر کار آن توسط زنان و دختران منطقه صورت می گيرد. مواد اوليه مورد مصرف عبارت است از برگ درخت خرما(پيش مُغ) و ضايعات درخت خرما و گياهی به نام "مور". حصير بافان ميناب در روستاهای بهمنی، چلو، نصيرابی، محمودی و قاسم آباد ساکن هستند.

سفالگری:
سفالگری در روستاهای حکمی، گوربند و شهوار از توابع شهرستان ميناب و روستاهای لشتگان از توابع بندر عباس رواج دارد

گلابتونه دوزی:
زردوزی که در نقاط مختلف ايران به «کم دوزی»، «گلدوزی»، «برودری دوزی» و «کمان دوزی» شهرت دارد، در اکثر نقاط ايران رواج دارد و در استان هرمزگان بويژه شهرهای بندر لنگه، بندر عباس و ميناب رونق بسيار دارد.از گلابتون دوزی برای توليداتی نظير دمپايی، شلوار های زنانه، سر آستين، پيش سينه، دور يقه، لبه پرده، ديوارکوب، پشتی، کوسن، سجاده، جلد قرآن و تابلو استفاده می کنند.

خوس دوزی:
اين هنر به کمک نوارهای نقره ای باريک و برروی پارچه توری ريز بافت تجلی يافته و گاه ستاره هايی فلزی برروی پارچه می نشانند، و ازآن برای تزئين مقنعه، دستار(چادر زنانه) استفاده  می شود. پارچه مصرفی معمولاً به رنگ های سياه، سفيد، سبز و زرشکی است که هر دو روی پارچه شکل يکسان دارند.

بادله دوزی:
بادله دوزی يا "تلی بافی" عبارت است از بهم پيوستن چند نوع زری با يکديگر به صورتی که زری بزرگ دروسط و زری های کوچک در اطراف قرار می گيرند. بادله به شکل نوارهايی با پهنای 15 سانتيمتر توليد می شود که معمولاً برای لبه شلوارهای زنانه مورد استفاده قرار می گيرد.

سوزندوزی:
نوع ديگر از رودوزی است که فقط در بخش "وشاگرد" و توسط زنان و دختران روستايی به شيوه زنان بلوچ انجام می گيرد و دليل آن نزديکی منطقه به استان سيستان و بلوچستان است.

قاليبافی:
مناطق توليد قاليبافی در استان هرمزگان عبارتند از: بندرعباس, روستای درتوجان و بخش حاجی آباد. اغلب توليدکنندگان را عشاير اسکان يافته ايلهای افشاريه ورائينی تشکيل داده که به توليد و تهيه انواع قالی و قاليچه, رويه پشتی و چنته مشغول هستند. توليدکنندگان معمولاً پشم مورد نياز خود را از سيرجان خريداری کرده و خود به ريسيدن و رنگرزی آن اقدام می کنند. نوع گره رايج "گره فارسی" است و نقشه هايی که در بخش حاجی آباد و روستای "درتوجان" بافته می شود نقشه های افشاريه است که به نامهای بوته شاهی، ماه و ستاره ای, سه کله, خشتی, گنبدی, شکارگاه, بچه بغل, سماوری و ... معروف هستند.

خرسک بافی:
خرسک عبارت است از بافت نوعی فرش با پرزهای بلند و درشت بافت که بافت آن با رنگ های بسيار محدود انجام می شود. در بافت سنتی آن از رنگ طبيعی پشم استفاده می شده است. پرز, تار و پود کلفت آن از پشم است و از پود رو استفاده نمی شود. در قديم از آن به عنوان روانداز استفاده می کرده اند. امروزه از اين نوع بافت برای توليد پادری و کناره در اندازه های مختلف استفاده می کنند. نقوش خرسک معمولاً هندسی بوده و بافت آن در روستای "درتوجان" رواج دارد.

شيريکی پيچ:
از ديگر توليدات استان هرمزگان شيريکی پيچ را می توان نام برد که مرکز توليد آن روستاهای بخش حاجی آباد بوده و دليل رونق آن همسايگی منطقه با استان کرمان است.

چادرشب بافی:
چادرشب بافی يا "کاربافی" از ديگر صنايع دستی استان هرمزگان است که در روستاهای کليبی و سرريگان از توابع ميناب و روستاهای سيروئيه, احمديه و فارقان رواج دارد.

چنته بافی:
چنته بافی در منطقه وشاگرد به وسيله دارهای زمينی و توسط زنان انجام می شود.

نقش ها اغلب به صورت هندسی و ذهنی بافت است. اطراف چنته را به وسيله صدف های دريايی و منگوله های رنگی تزئين می کنند. از چنته بيشتر برای تزئين کپرها استفاده می شود.

صنايع دستی دريايی:
همه ساله به هنگام جزر و مد دريا, مقادير متنابهی از انوع صدف ها, حلزون ها و بقايای آبزيان خليج فارس در سواحل جزاير متعدد اين خليج (کيش, ابوموسی, لارک, قشم, هرمز و ...)  می ريزد که توسط اهالی بومی جمع آوری شده و توسط افراد باذوق از آنها تابلو, مجسمه ها و اشياء گوناگونی توليد می شود. مواد اوليه مصرفی شامل پوسته حلزون ها, صدف ها, استخوان ماهی, گوش ماهی و مرجان است و برای اتصال قطعات انتخاب شده از چسب بی رنگ استفاده می کنند.

شهرهای استان هرمزگان :
ابوموسی • بستک • بندر عباس • پارسیان • جاسک • حاجی‌آباد • رودان • قشم • میناب • بندر چارک • بندر خمیر • بندر لنگه • جناح • حاجی‌آباد • درگهان • دهبارز • رویدر • زیارت‌علی • سندرک • سوزا • سیریک • فارغان • فین• کنگ • کیش • هرمز • هشت‌بندی


دیدنی های استان هرمزگان :
کاروانسرای بستک *  حمام خانی بستک * حمام سیبه * عمارت کلاه‌فرنگی * معبد هندوها * آب گرم گنو * موزه آب * دوگنبدان * کاروانسرای کوخرد * پنجشنبه‌بازار میناب * سد تاریخی کوخرد *  جنگل‌های حَرّا * شهرسیبه * بازاربستک * تپه مارو * جزیره کیش *  ترنه * قلعه‌های پرتغالی‌ها * قلعه لشتان * حمام گله‌داری * پاراو کوخرد * لنج‌سازی بندر کنگ * مسجد جامع دلگشا * خانه فکری * مسجد گله‌داری * مسجد گله‌داری * منطقه حفاظت شده گنو * قلعه مغویه * سد بست گز * سد جابر * سد شموسد جاوید * مسجد جامع * مجموعه برکه‌های باران هرمزکان * موزه مردم شناسی * اسکله قدیم * خانه گله داری *پل لاتیدان * قلعه هزاره * مسجد خداداد * مسجد غیاث * قلعه حاجی آباد * غار خربس * قلعه لافت * چاههای لافت * شهر باستانی حریره * قلعه فین *خانه گلبتان * قلعه لارک * قلعه سیبه * مسجد بازارمساح * مسجدافغان * قلعه تاريخي جزيره قشم *  برکه دريا دولت * گنبد سرخ * سد بالاتل * خانه احمدی * قلعه خمیر * قلعه هرمز * اسکله باستانی بندر لافت * تپه کولغان قشم * محله باستانی سورو * زیارتگاه بی‌بی‌مریم * زیارتگاه خواجه خضر * زیارتگاه خضر و الیاس * عمارت تلگرافخانه * مسجد ملک بن عباس * امام‌زاده امیر دیوان * كاروانسراى كوردان * امامزاده سيد مظفر * امامزاده شاه محمد تقي * چهار طاقي يا مکتب خانه * مدرسه شريعتي * خانه زعفرانيه * خانه جري پولاک * ارتفاعات وقله ها *  پناهگاه حيات وحش جزيره شتور * شهر قديمى خربز * صنايع دستي * موزه بزرگ استان * آب انبار بي بي * آب انبار خربر * امام‌زاده سيد كامل‌ * حمام شهر قديمي حيره * اسكله باسعيدو * زيارتگاه شيخ اندرآبى  * دخمه و گورستان جاسک * بقعه شيخ برخ الاسود * اتاق‌هاي ساساني * مسجد منبر كهنه *  مسجد جامع بندرعباس * مسجد ناصری * مسجد دژگان * سد دم قشم * امامزاده سید سلطان محمد * زیارتگاه شاه قطب الدین حیدر *  قلعه کمیز*قلعه دختران*شاه شهيد*سد پي پشت*ساختمان شيخ عبدالرحمان * رودخانه بهمدي * شاه شهيد * دژ پرتغالي‌هاي جاسک * مسجدهاى قشم *  منطقه باد افشان * گردشگاههای رودان *
قبرستان گبرها * گو آهن * مسجد لُوز * دره چاهكوه * مسجد شیخی *  بنگله بستکی * مسجدكُوِردان  *مسجد سلطان العلماء * بازارمساح * سد شماره یک جناح * لاورها و تفریح‌گاه‌های اطراف جناح * قلعه قلات جناح * چاه سنگی دوک جناح * مسجد چاله کوخرد * قلعه ایلود * مسجدخالدی لنگه *  مسجدجامع قشم *  مسجد توران شاه * قلعه کوهیج * مسجدبربار * قلعه دیده‌بان * مسجدبرخ * مسجدکوشه * قلعه قلات * قلعه جناح * قلعه فتويه * مسجد جامع بستک * كاروانسراى بهر ترک * كاروانسراى کمبرده * كاروانسراى بون كوه * کاروانسرا * كاروانسراى مهران * كاروانسراى بلدنگ * كاروانسراى او شيرينو  *كاروانسراى كوردان * کاروانسرای لَردِ محیا * کاروانسرای حیدر آبادی * كاروانسراى سه نخود * كاروانسراى نيمه * كاروانسراى گاگُلَکى * پل آبنما رودان * کلات گیوری - پاکوه رودان * آسیاب دومن * کریکی *